تمام نکات رژیمی برای کنترل بیماری ADHD یا اختلالات کم توجهی/بیش فعالی (2022)

1882

مقدمه

بدون شک جز والدین یک کودک بیش فعال، هیچکس نمی تواند سختی دست و پنجه نرم کردن با یک کودک بیش فعال را درک کند! بیش فعالی و سایر اختلالات همراه که به بیماری نقص توجه و بیش فعالی یا attention deficit hyperactivity disorder(ADHD) شناخته می شود، نوعی بیماری مغزی است که تقریبا تمام ابعاد زندگی فرد مبتلا را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری عمدتا پسران را بیشتر از دختران درگیر می کند اما در دختران بیشتر به صورت نقص توجه و در پسران به صورت بیش فعالی بروز می کند. شیوع این اختلال بین 2 تا 7 درصد جامعه جهانی است!

این بیماری عمدتا در سال های اول مدرسه و نوجوانی بروز پیدا می کند و می تواند تا بزرگسالی ادامه پیدا کند اما علائم به مرور زمان کمرنگ می شوند و از شدت آن ها کم می شود. متاسفانه این بیماری قابل درمان و پیشگیری نیست اما با شناسایی و تشخیص سریع، می توان عوارض و علائم آن را کنترل کرد.

علائم کلی ADHD بیشتر شامل بیش فعالی و رفتارهای تکانه ای و شدید است. مشخصه های معمول ADHD بیشتر شامل نوسانات خلقی، اضطراب، رفتارهای تکانشی، عجله شدید، تمرکز ضعیف، اختلالات خواب، مشکلات فیزیکی مثل سردرد، میگرن، ناراحتی های معده و .. است.

قابل ذکر است مبتلایان ADHD معمولا وزن تولد کمی دارند و در آینده شانس بیشتری برای بروز آلرژی و مشکلات خودایمنی دارند.

علائم و عوارض این بیماری می تواند شکلات زیادی برای فرد ایجاد کند. این بیماری حتی می تواند روند تحصیلی و یادگیری آن ها را با چالش مواجه کند چرا که درس دادن به این افراد بسیار مشکل است. به دلیل فشار زیادی که خانواده این افراد تحمل می کنند، تمام ابعاد زندگی آن ها تحت تاثیر قرار می گیرد و کیفیت زندگی تمام اطرافیان را می کاهد.

رشد نرمال کودکان مبتلا به ADHD تحت تاثیر فاکتورهای محیطی و تغذیه ای است که گسترش و عملکرد مغز را تحت تاثیر قرار می دهد. این تاثیر می تواند مثبت یا منفی باشد. نقش رژیم درمانی و تغذیه در کنترل اختلال ADHD بسیار مهم است و می تواند کمک زیادی به فرد مبتلا کند.

بخش اول: نگاه کلی به رژیم بیماری ADHD

در این بخش چه می آموزید؟

در این بخش درباره تاریخچه و جزئیات رژیم ADHD مطالبی را عنوان خواهیم کرد.

تاریخچه

سال 1970، دکتر بنجامین فینگلد (Dr. Benjamin Feingold)، بازنشسته دپارتمان آلرژی دانشگاه کیسر(Kaiser Foundation Hospital) به مراجعین مبتلا به ADHD، توصیه کرد رژیم غذاییشان را تغییر دهند. وی گزارش کرد این تغییرات تغذیه ای، باعث کاهش قابل توجه علائم در مراجعین شده است. گزارشات دکتر فینگلد، باعث شد در سال های بعد تحقیقات زیادی بر روی رژیم درمانی بیماران ADHD انجام شود.

در سال 1981 دو محقق انگلیسی به نام های آی کالکوهون (I. Colquhoun) و اس باندی (S. Bunday) تحقیق جامعه درباره بیماری ADHD انجام دادند و متوجه شدند تعداد زیادی از کودکان مبتلا به ADHD، علائم مربوط به کمبود اسیدهای چرب ضروری دارند مثل پرادراری، موی خشک و تشنگی شدید را از خود بروز می دهند.

این دو محقق از اولین افرادی بودند که نشان دادند کمبود اسیدهای چرب ضروری می تواند در بیماران مبتلا به ADHD شایع باشد. کار پیشگامانه این دو محقق، به سرعت مورد توجه سایر محققین قرار گرفت و تحقیقات دیگری درباره فاکتورهای تغذیه ای موثر بر پیشگیری یا شدت بیماری ADHD انجام گرفت. در طی این تحقیقات نکات مهمی درباره رژیم درمانی ADHD استخراج شد.

در حال حاضر مطرح می شود بسیاری از مشکلات تکاملی روانی مثل اوتیسم، ADHD، اسکیزوفرنی، افسردگی، دیس پاراکسی (یک مشکل تکاملی که هماهنگی ارگان های حرکتی بدن مختل می شود و فرد نسبت به سن خود ناشیانه فرآیندهای حرکتی را انجام می دهد.) و دیسلکسی ( مشکلاتی در خواندن، گفتار و نوشتار کلمات) شاید به دلیل کمبود برخی از اسیدهای چرب بلند زنجیر به خصوص ایکوزاپنتائنویک اسید(EPA) و دیکوزاهگزائنوئیک اسید (DHA) رخ می دهد.

رژیم درمانی در بیماری ADHD

به طور کلی کودکان مانند بزرگسالان، نیازمند رژیم غذایی سالم و تازه برای دریافت نیازهایشان هستند. به طور کلی رژیم غذایی خاصی جهت بروز یا مهار ADHD ثابت نشده است اما رژیم غذایی سالم حتی اگر نتواند علائم ADHD را کاهش دهد، می تواند نقش موثری در تامین سلامت کلی و تامین نیازهای رشد برای کودکان ایفا کند. از انتخاب های غذایی مناسب برای کودکان می توان به : سبزیجات، میوه جات، غلات کامل، پروتئین ها، چربی های سالم و غذاهای غنی از کلسیم اشاره کرد

راهکارهای رژیمی رایج در رژیمی ADHD

رژیم فینگلد (Feingold):

رژیم فینگلد بر روی حذف رنگ های مصنوعی، شیرین کننده ها، سالسیلات ها و نگه دارنده ها از منوی غذایی تاکید می کند. فینگلد اعتقاد داشت که حذف این عوامل و بعضی از غذاها در رژیم غذایی می تواند تاثیرات مثبتی بر کنترل علائم ADHD داشته باشد.

به طور کلی رژیم فینگلد دارای دو مرحله است: مرحله اول حذف غذاهای محرک و مرحله دوم، افزودن تدریجی این غذاها به منوی غذایی و در صورتی که مشکلات بازگشت، بازهم حذف شوند. فینگلد ادعا کرد در صورت رعایت 6 هفته ای توصیه هایش، تاثیرات مثبت بروز می کند.

غذاهایی که در رژیم فینگلد ممنوع هستند:

میوه ها: سیب، سس سیب (با رنگ صنعتی یا شیرین شده مصنوعی)، زردآلو، توت، گیلاس، مویز، انگور، شلیل، پرتقال، هلو، آلو، کشمش، نارنگی و گوجه فرنگی

سبزیجات: جوانه یونجه، کلم بروکلی، کاسنی، خیار، بادمجان، بامیه، فلفل، ترشی، تربچه، کدو حلوایی، سیب زمینی شیرین، اسفناج، شاهی و کدو سبز

دانه ها و مغزها: بادام، بلوط ، سایر مغزها و دانه ها

غلات: غلات صبحانه (مگر اینکه فاقد مواد نگهدارنده و رنگ آمیزی باشد.) و کراکرهای فرآوری شده

ادویه ها: ادویه، دارچین، میخک، کاری، زیره، شوید، زنجبیل، خردل، پونه کوهی، رزماری، ترخون، آویشن و زردچوبه

نوشیدنی ها: قهوه، چای، نوشابه رژیمی و آب میوه

دیگر موارد: مربا، ژله، طعم دهنده نعناع، آدامس و هر نوع غذا با رنگ یا افزودنی های غذایی

رژیم کتوژنیک:

رژیم کتوژنیک، یک رژیم با محتوی چربی بالا و کربوهیدرات کم است که برای درمان بیماری صرع طراحی شده است. کودکان مبتلا به صرع علائم ADHD را از خودشان بروز می دهند و رژیم کتوژنیک، در بسیاری از مواقع موفق واقع شده است.

رژیم الیگوآنتی ژنیک

این رژیم غذایی بر حذف غذاهایی که می توانند منجر به آلرژی شوند مثل :

شیر گاو، پنیر، غلات گندم، تخم مرغ، شکلات، آجیل ها و مرکبات

و مصرف غذاهایی که آلرژی ایجاد نمی کنند مثل:

گوشت بره، سیب زمینی، تاپیوکا، هویج، نخودفرنگی وگلابی

تاکید می کند.

مواد مغذی خاص در ADHD

چربی رژیمی:

چربی ها نقش ساختاری و عملکردی در مغز و سیستم عصبی مرکزی (CNS) دارند و یک فاکتور کلیدی در گسترش ADHD محسوب می شوند. دو اسید چرب که در این راستا ضروری محسوب می شوند، EPA و DHA هستند. در واقع علت اهمیت آن ها، نقش ساختاری و عملکردی مهم آن ها در مغز نیست بلکه دلیل این اهمیت این است که این دو اسید چرب در رژیم غذایی معمول، کمتر از مقدار مورد نیاز دریافت می شوند.

EPA پیش ساز ترکیباتی در بدن است که ایکوزانوئید نام دارند و نقش های متعددی در مغز و بدن انسان دارند. DHA در واقع بلوک ساختمانی مغز و غشاء پلاسمایی نورون ها محسوب می شود و نقش بسیار مهمی در پیامرسانی سلولی دارد.

EPA و DHA از گروه اسیدهای چرب امگا3 هستند. این اسیدهای چرب، می توانند از پیش سازشان در بدن به نام آلفالینولنیک اسید(ALA) تولید شوند. تبدیل ALA به EPA و DHA تحت تاثیر فاکتورهای متعددی مثل ژنتیک و رژیم غذایی قرار دارد و در هر فرد بر اساس این پارامترها متفاوت است.

فاکتورهایی که می توانند تاثیر کاهش دهنده بر تبدیل ALA به EPA و DHA داشته باشند، شامل مواردی مثل: دریافت کم ALA، دریافت زیاد اسیدهای چرب امگا6( فرآیندهای متابولیسمی اسیدهای چرب امگا6 با امگا3 شبیه هستند و برای این واکنش ها با هم رقابت می کنند.)، اسیدهای چرب اشباع یا روغن های هیدروژنه ، کمبود ویتامین و کمبود ریز مغذی ها هستند.

متاسفانه رژیم های مرسوم غذایی بین مردم، دارای مقادیر زیادی از اسیدهای چرب امگا6 و چربی های اشباع و مقادیر کمی از اسیدهای چرب امگا3 و ریز مغذی ها هستند.

کودکان مبتلا به ADHD گاها به کمبود عناصری مثل آهن و روی دچار می شوند.

قابل ذکر است علت شیوع بیشتر ADHD بین پسران هورمون تستوسترون است. هورمون تستوسترون اثر کاهش دهنده بر تبدیل ALA به EPA و DHA دارد و میزان تستوسترون در جنس مذکر بیشتر از مونث است.

جهت جلوگیری از کمبود EPA و DHA، باید نسبت اسیدچرب سازنده امگا6ها (لینولئیک اسید یا LA) به پیش ساز امگا3ها (ALA)، کاهش یابد و بیش 5 نباشد یعنی رژیم غذایی دارای مقادیر زیادی از پیش ساز EPA و DHAباشد.

در منابع غذایی غنی از LA می توان به : سبزیجات، روغن دانه هایی مثل آفتابگردان، سویا و گلرنگ، کره بادام زمینی و کنجد اشاره کرد. در نظر داشته باشید که LA پیش ساز اسیدهای چرب امگا6 است و باید منابع آن کمتر مصرف شوند.

در منابع غذایی غنی از ALA می توان به : کانولا، بذرکتان و گردو اشاره کرد.

در نظر داشته باشید ALA پیش ساز اسیدهای چرب امگا3 مثل EPA و DHA است ئو منابع آن باید بیشتر مصرف شوند.

روغن زیتون علیرغم اینکه مقادیر کمی ALA دارد، اما به دلیل اسیدهای چرب تک غیراشباع (MUFA) که خواص زیادی بر سلامت انسان دارد، باید به خوبی مصرف شود.

کره های مارگارین عمدتا در طی فرآیندهای صنایع غذایی از ALA غنی می شوند. همچنین کره مقادیر کمی LA دارد و وقتی با روغن زیتون یا کلزا ترکیب می شود، مقادیر اسیدهای چرب اشباع آن کاهش می یابد و مفیدتر می شود.

از منابع دیگر ALA می توان به : گیاهان برگ سبز مثل: روکولا، شاهی، اسفناج، ریحان، گشنیز، نعناع و جعفری اشاره کرد. توجه کنید بهتر است این منابع به صورت تازه مصرف شوند. گوشت حیواناتی که در مراتع آزاد چرا کرده اند، دارای مقادیر خوبی از ALA است. از منابع حیوانی دیگر ALA می توان به گوشت های ارگانیک(پرورش یافته در فضای آزاد) ، تخم مرغ و شیر اشاره کرد.

ماهی ها، غذاهای دریایی، گوشت و تخم مرغ، بهترین منابع DHA و EPA هستند.

ماهی هایی مثل: سالمون، قزل آلا، خالمخالی، شاه ماهی و ماهی آنچوی غنی از اسیدهای چرب امگا3 هستند. ماهی تن در طی فرآیند کنسرو سازی، مقادیر زیادی از اسیدهای چرب امگا3 را از دست می دهد و در مقایسه با موارد ذکر شده، مقادیر زیادی از اسیدهای چرب امگا3 ندارد.

انواعی از ماهی ها مثل کوسه، مارلین و اره ماهی مقادیر قابل توجه از فلزات سنگین مثل جیوه و سرب دارند که این فلزات سنگین، دارای خاصیت نوروتوکسیسیتی ( آسیب زنندگی به نورون ها) هستند لذا مصرف آن ها در مبتلایان به ADHD ممنوع است.

DHA و DHA در گوشت جگر و تخم مرغ وجود دارد. مصرف این مواد غذایی به صورت معمول در افراد عادی منعی ندارد اما اگر فرد از مکمل یا داروی دارای ویتامینA مثل آکوتان مصرف می کند، مصرف این غذاها ممنوع است چرا که این موارد، مقادیر زیادی ویتامین A دارند.

به صورت عمومی، مقادیر توصیه شده برای مجموع EPA و DHA، 500 میلی گرم در روز است و این مقدار از کمبود عملکردی این اسیدهای چرب جلوگیری می کند. قابل ذکر است، این مقدار در بیماران مبتلا به ADHD بسیار بیشتر است و مقادیر کم این اسیدهای چرب، می تواند عمکرد عادی مغز را با چالش رو به رو کند.

برای تامین 3500 میلی گرم امگا3 در هفته یا 500 میلی گرم در روز، حدودا سه تکه ماهی سالمون باید در طول هفته مصرف شود. سیسیتم درمانی بریتانیا این مقدار را برای دختران یا زنان در سنین بارداری دو تکه در هفته و برای پسران و مردان چهارتکه در هفته محاسبه می کند.

مقدار EPA و DHA به طور گسترده ای در هر ماهی با ماهی دیگر متفاوت است و فرق می کند. مثلا ماهی خامخالی در هر تکه 2700 میلی گرم امگا3 ولی در شاه ماهی این رقم 170 میلی گرم در هر تکه است. در بسیاری از مردم نوع ماهی مصرفی در دراز مدت نتایج موثر و آشکاری دارد ولی در مبتلایان به ADHD، نوع ماهی مصرفی در دراز مدت می تواند عملکردهای مغزی را تحت تاثیر قرار دهد!

به همین دلیل مبتلایان به ADHD، از مکمل های امگا3 برای تامین مقادیر مورد نیاز خود درکنار غذا استفاده می کنند. اگرچه استفاده از مکمل های امگا3 در مبتلایان ADHD مناسب و کاربردی است اما برای تعیین دوز دقیق مصرف، تحقیقات گسترده تری نیاز است.

آنتی اکسیدان رژیمی

اگر مصرف اسیدهای چرب چند غیر اشباع بلندزنجیر(PUFA) افزایش پیدا کند، ریسک واکنش های پراکسیداسیون روی آن ها به وسیله رادیکال های آزاد افزایش می یابد. رادیکال های آزاد، مولکول های ناپایدار و واکنش پذیری هستند که طی واکنش های معمول بدن مثل تنفس و سوخت و ساز آزاد می شوند. اگر میزان تولید رادیکال های آزاد افزایش پیدا نکند، بدن می تواند در برابر مضرات رادیکال های آزاد تعادل برقرار کند اگر چه رادیکال های آزاد به دنبال استرس و سموم خارجی مثل سیگار و آلودگی تولید می شوند. رادیکال های آزاد از واکنش پذیری زیادی برخوردار هستند و اسیدهای چرب PUFA در برابر آن ها حساسیت زیادی دارند. آنتی اکسیدان ها توان خنثی سازی رادیکال های آزاد را دارند اما اگر به میزان کافی تامین نشوند، واکنش شیمیایی بین رادیکال های آزاد با PUFA می تواند باعث آسیب به مغز و سایر ارگان های بدن شود که به آن آسیب اکسیداتیو می گویند.

آنتی اکسیدان های رژیمی شامل ویتامین C، ویتامین E، سلینیوم و مولکول های فعال دیگر مثل آنتوسیانین ها، کاروتنوئیدها و فلاونوئیدها هستند. از منابع خوب آنتی اکسیدان ها می توان به میوه جات و سبزیجات به رنگ های مختلف، مغزها و چای ها اشاره کرد.

ویتامین C معمولا در مرکبات، کیوی و سایر سبزیجات و میوه جات وجود دارد.

ویتامین E به صورت طبیعی در منابع دارای PUFA مثل روغن ها و مغزها وجود دارد اما سلنیوم در منابعی مثل ماهی ها، غذاهای دریایی، جگر، تخم مرغ، آجیل برزیلی، قارچ ها و عدس ها وجود دارد.

حداقل میزان توصیه شده برای دریافت مقادیر بهینه از آنتی اکسیدان ها، 5 واحد میوه جات و سبزیجات (مجموع دریافت سبزیجات و میوه جات) در روز است البته در نظر داشته باشید باید از سبزیجات و میوه جات با رنگ های مختلف مصرف کنید.

روی رژیمی:

روی طیف وسیعی از عملکردهای مهم در بدن مثل سوخت و ساز اسیدهای چرب و انتقال دهنده های عصبی (نوروترانسمیترها) را شامل می شود. کمبود روی می تواند در گسترش ADHD نقش داشته باشد! در کودکانی که مبتلا به ADHD بوده و با روی مکملیاری شده اند، علائم بیماری تخفیف پیدا کرده است. البته قابل ذکر است این اثردهی روی در کودکانی که دارای کمبود یا استعداد کمبود روی بوده اند دیده شده است. از غذاهایی که غنی از روی هستند می توان به : غذاهای دریایی، آجیل ها، گوشت، غلات کامل، پنیر، سریال های صبحانه، دانه کاج و ... اشاره کرد که باید به طور منظم در رژیم غذایی مبتلایان به ADHD گنجانده شود.

آمینواسیدها:

تمام سلول های بدن برای عملکرد طبیعی خود به آمینواسیدها احتیاج دارند. درمیان تمام اعمال آمینواسیدها، یکی از اعمال اصلی آمینواسیدها، تولید انتقال دهنده های عصبی یا نوروترانسمیترها است.

آمینواسیدهای فنیل آلانین، تیروزین و تریپتوفان به طور خاص برای ساخت نوروترانسمیترهایی مثل دوپامین، سروتونین و نوراپی نفرین مورد استفاده قرار می گیرند. در مبتلایان به ADHD، تولید و عملکرد این نوروترانسمیترها با چالش مواجه می شود و سطح آمینواسیدهای سازنده آن در خون و ادرار کمتر از سطح نرمال است.

بنا به دلایل ذکر شده بعضی از مکمل ها تاثیر مکملیاری با آمینواسیدها را بر مبتلایان به ADHD مورد بررسی قرار داده اند. برای مثال مکملیاری S- آدنوزیل متیونین و تیروزین در کاهش علائم ADHD در بعضی مطالعات موثر و در بعضی مطالعات بی تاثیر بوده است.

موارد مضر در رژیم ADHD

کافئین:

مصرف مقادیر بسیار کم نوشیدنی های کافئین دار می تواند تاثیرات مثبت در مبتلایان داشته باشد ولی اگر مصرف کافئین بیشتر شود، می تواند اثرات منفی در شدت علائم داشته باشد. به طور کلی متخصصین معتقدند ضرر مصرف کافئین در بیماران ADHD، بیشتر از اثرات مثبت آن است و کافئین می تواند عوارض جانبی داروهای رایج در ADHD را شدت ببخشد.

افزودنی های غذایی صنعتی:

بعضی از مواد افزودنی گیاهی مثل نگه دارنده ها، رنگ ها و طعم دهنده ها با افزایش بیش فعالی در کودکان مبتلا به ADHD و سایر کودکان مرتبط هستند که بسیاری از آن ها خصوصا رنگ ها غیرضروری محسوب می شوند. بعضی از آن ها که باعث واکنش های نامطلوب می شوند شامل موارد زیر هستند:

تارتارازین
رنگ زرد SUNSET
رنگ سبز S
کارامل
بنزوئیک اسید
سدیم بنزوات
سولفور دی اکسید
سدیم سولفیت
کلسیم سولفات
وانیل

در اتحادیه اروپا بر روی مواد غذایی که دارای رنگ های صنعتی خطرناک برای مبتلایان ADHD باشد ذکر شده است،" می تواند دارای اثرات نامطلوب بر فعالیت و توجه در کودکان داشته باشد. "

مصرف شکر و فروکتوز رژیمی:

فروکتوز یک قند ساده است که به صورت طبیعی در میوه ها و نیشکر وجود دارد. اثراتی که این قند بر سلامتی می گذارد، همواره مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است. این قند رفتارش در بدن انسان شبیه چربی هاست و اثرات مضری بر سلامت انسان دارد و توصیه ها همواره بر کنترل مصرف آن است.

مصرف بالای فروکتوز، رفتارهای تکانشی و پرخشاجویانه را در کودکان مبتلا به ADHD افزایش می دهد لذا باید مصرف شکر که یکی از منابع اصلی فروکتوز است به حداقل برسد.

بخش دوم: عملکرد، مزایا و معایب رژیم ADHD

در این بخش چه می آموزید؟

در این بخش درباره مزایا، معایب و ریسک ها و میانوعده در رژیم ADHD خواهید خواند.

رژیم بیماری ADHD چگونه عمل می‌‎کند؟

رژیم ADHDبا فراهم کردن میزان دقیق و نوع چربی ها که برای مغز و سیستم عصبی مرکزی مورد نیاز است و همچنین فراهم کردن ریزمغذی های مهم برای جلوگیری از کمبود در بیماران ADHD عمل می کند.

مصرف مکمل های غذایی باید زیر نظر پزشک و متخصص تغذیه انجام شود که البته در کنار آن پایبندی به یک رژیم غذایی متعادل و اصولی ضروری است.

رژیم غذایی ADHD باید از نظر آنتی اکسیدانی در سطح خوبی باشد تا جلوی آسیب رادیکال های آزاد به اسیدهای چرب بلند زنجیر گرفته شود. آسیب رادیکال های آزاد به اسیدهای چرب بلند زنجیر می تواند باعث آسیب به ساختار و عملکرد مغز شود.

در نهایت در رژیم غذایی ADHD غذاها و مواد شیمیایی که می تواند به طور بالقوه بر علائم ADHD تاثیر تشدید کننده یا به وجود آورنده داشته باشد را از منوی روزانه حذف می کند.

جدول میان وعده‌‎های رژیمی

مزایای رژیم بیماری ADHD

رویکرد رژیمی ADHD انتخاب های غذایی صحیحی به افراد ارائه می کند که می تواند نیازهای تغذیه ای مغز و بدن را به خوبی تامین کند. رویکرد تغذیه ای صحیح علاوه بر تامین مواد مغذی مورد نیاز، از رویکردهای درمانی مثل اثربخشی داروهای ADHD حمایت می کند، کیفیت زندگی را افزایش دهد و توانمندی های تحصیل را اراتقاء بخشد.

اقدامات احتیاطی

مشاوره و رژیم غذایی باید دقیق و متناسب با هر شخص باشد. همچنین برای این توصیه ها باید از یک متخصص واجد شرایط استفاده کنید چرا که امر برخورد با کودکان از حساسیت زیادی برخوردار است.

هنگام استفاده از مکمل ها به برگه راهنمای داخل آن توجه کنید و حتما قبل از مصرف مکمل، با متخصصین مربوطه مشورت کنید. اگر سایر داروها در حال مصرف باشند، باید قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.

پایبند کردن کودکان خصوصا کودکان پرخاشگر به رژیم غذایی کاری بسیار دشوار است که باید دقیق و با حوصله صورت بگیرد. نکته بسیار مهم دیگر این است که اقلام غذایی و مکمل ها در رژیم ADHD مثل ماهی های چرب و مکمل هایش گران محسوب می شوند.

هشدارهای رژیم ADHD

گزارش شده است اگر مکمل روغن ماهی با داروهای محرک مصرف شوند، می تواند باعث بدتر شدن واکنش های بیش فعالی شود. بیمار باید از یک پزشک مشاوره بگیرد تا تعادل دوز مکمل و دارو انجام شود.

روغن ماهی زمان لخته شدن خون(blood clotting time) را افزایش می دهد یا به اصطلاح خون را رقیق می کند لذا مکمل روغن ماهی، اگر داروهای رقیق کننده خون مصرف می شوند، نباید میل شود. به صورت کلی رژیم غذایی ADHD، می تواند توسط کودکان مبتلا به ADHD و سایر کودکان دنبال بشود و اتفاق نامطلوبی رخ ندهد مگر اینکه کودک به اجزای غذایی این رژیم حساسیت نشان دهد.

بخش سوم: اثرگذاری رژیم ADHD، نتیجه گیری و منابع

در این بخش چه می آموزید؟

در این بخش درباره مطالعات انجام شده در تاثیرگذاری رژیم ADHD و نتیجه گیری نهایی مطالعه خوهید کرد.

اثرگذاری

بین والدین کودکان مبتلا به ADHD علاقه زیادی به راهکارهای غیرپزشکی برای کنترل و بهبود حال فرزندانشان دارند. بسیاری از والدین تاکید می کنند رژیم غذایی به کودکانشان کمک کرده است. تا به امروز، شک و تردید درباره اثربخشی رژیم ADHD در کنترل و مهار بیماری وجود دارد.

مقالات بسیاری درباره تاثیر رژیم غذایی بر بیماری ADHD انجام شده است که نتایج مختلف و گاها متناقض بود. برای مثال تعدادی از محققان اثبات کرده اند رژیم غذایی فقیر می تواند با بروز ADHD مرتبط باشد.

یک مطالعه که سال 2017 در اسپانیا انجام شده است، مشخص کرد که پایبندی کم به رژیم غذایی مدیترانه ای( رژیم با مقادیر زیاد سبزیجات و میوه جات) با افزایش شیوع ADHD مرتبط است.

در یک مقاله که در کره جنوبی انجام شد نشان داد ارتباط معناداری بین چاقی، دریافت کم سبزیجات و ADHD وجود دارد.

محققین تلاش زیادی کرده اند تا بروز ADHD را به کمبود عملکردی اسیدهای چرب EPA و DHA همراه با کمبود آهن و روی مرتبط سازند که به طور کلی نتایج نا امید کننده بود!

یک مقاله که در سال 2014 چاپ شد نشان داد مکملیاری با امگا3 می تواند باعث بهبود حافظه عملکردی شود اما تاثیری بر سایر عوامل شناختی و رفتاری ندارد. مقاله دیگری که در سال 2017 چاپ شد نشان داد مدارک و شواهد واضحی مبنی بر تاثیر مداخلات ریز مغذی ها وجود ندارد ولی پیشنهاد می دهد ترکیب رژیم غذایی و دیگر اقدامات مربوط به سبک زندگی می تواند امیدوار کننده باشد.

مقاله مروری دیگری نتیجه گرفت مکملیاری با PUFA تاثیر زیادی بر روند درمانی ADHD ندارد.

به صورت کلی درباره مکملیاری داده ها کافی نیست چرا که هنوز روش درمانی دقیق و مشخصی بر مبنای مکمل ها در بیماری ADHD مشخص نشده است و همچنین ارتباط کمبود ریز مغذی ها با ADHD به طور اولیه یا ثانویه مشخص نشده است.

در یک مطالعه مداخله ای تاثیر مکملیاری با کارنیتین همراه با رژیم های حذفی در بهبودی ADHD سنجش شد که نتیجه معنی دار نبود.

اثر بخشی رژیم های غذایی که در آن تمام غذاهای آلرژن (آلرژی زا) حذف شده است (FFD یا few-food diet) قابل توجه بود و باید تحقیقات بیشتری در زمینه اثربخشی آن انجام شود.

رژیم های حذفی در کنار مکملیاری با امگا3 اثر بخش بوده است.

نتیجه گیری نهایی

به طور کلی درمان و نگه داری از کودکان مبتلا به ADHD کاری دشوار و حساس است که نیازمند مشورت با متخصصین مربوطه است. باید تمامی جوان موثر بر بیماری تحت نظر قرار بگیرند و در صورت نیاز مورد مداخله قرار بگیرند.

رژیم غذایی یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در کنترل علائم و عوارض ADHD محسوب می شود. به طور کلی رژیم ADHD از نظر تغذیه ای متعادل و سالم محسوب می شود و پیروی از آن، نه تنها عوارض نامطلوب ندارد، بلکه می تواند دارای تاثیرات مثبت بر روند بیماری باشد. البته در نظر داشته باشید درصورت مصرف مکمل ها یا داروها، نظر پزشک را مدنظر قرار دهید و به آلرژی های غذایی توجه کنید!