عوارض استروئید در بدنسازی | چیزهایی که به شما نمی‌گویند!

این روزها بازار بدنسازی داغ‌تر از همیشه هست. تصویر بدنسازانی با کمر باریک، شانه‌های پهن و بازوهای قدرتمند و سیکس پک کسانی را که با تازگی در این مسیر قرار گرفتند را اغوا می‌کند. بسیاری از افراد به فکر تزریق داروهای استروئیدی می‌افتند تا راه چند ساله را یک شبه طی کنند و یکبار برای همیشه به اندام ایده‌آل خود برسند. در صورتی که دقیق نمی‌دانند چه عوارضی در انتظار آنان است. در این مقاله، عوارض استروئید در بدنسازی را به صورت مفصل برایتان شرح خواهم داد.

استروئید چیست؟

استروئیدها دسته‌ای از ترکیبات شیمیایی هستند که شامل هورمون‌های طبیعی و مصنوعی می‌شوند. استروئیدهای طبیعی در بدن شامل هورمون‌هایی مثل تستوسترون، استروژن و کورتیزول هستند و نقش‌های مهمی در تنظیم فعالیت‌های متابولیک، تولید مثل و عملکرد سیستم ایمنی دارند. آن استروئیدی که در بدنسازی مطرح می‌شود، همان استروئیدهای آنابولیک هستند. استروئیدهای آنابولیک گروهی از استروئیدهای مصنوعی هستند که ساختاری مشابه با هورمون تستوسترون دارند. این استروئیدها معمولا برای افزایش توده عضلانی و قدرت بدنی استفاده می‌شوند. ورزشکاران و بدنسازان گاهی از استروئیدهای آنابولیک به عنوان داروهای تقویتی استفاده می‌کنند تا عملکرد ورزشی خود را بهبود بخشند. پس چیزی که تحت عنوان استروئید می‌شنوی، همان استروئیدهای آنابولیک است.

استروئید در بدنسازی چه کاربردی دارد؟

استروئیدهای آنابولیک در بدنسازی برای افزایش توده عضلانی، قدرت بدنی و تسریع در ریکاوری عضلات پس از تمرینات سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد شیمیایی ساختاری مشابه هورمون تستوسترون دارند و باعث تحریک سنتز پروتئین در عضلات می‌شوند که منجر به رشد سریع‌تر و حجیم‌تر شدن عضلات می‌گرد. در واقع کاربرد اصلی استروئیدها در بدنسازی، افزایش سرعت رشد عضلات است. در شرایط عادی، بدن با انجام تمرینات وزنه‌برداری و تغذیه مناسب به تدریج عضلات را تقویت می‌کند اما استروئیدهای آنابولیک این روند را به طور چشمگیری تسریع می‌کنند، به طوری که ورزشکاران می‌توانند در مدت زمان کوتاه‌تری به توده عضلانی بیشتری دست پیدا کنند. علاوه بر این، استروئیدها می‌توانند توانایی بدن در بهبود از تمرینات شدید را بهبود بخشند و خستگی عضلانی را کاهش دهند، به طوری که فرد قادر است زمان کمتری را برای استراحت بین تمرینات نیاز داشته باشد. از دیگر مزایای استفاده از استروئیدها در بدنسازی، افزایش قدرت و تحمل بدنی است. ورزشکاران می‌توانند وزنه‌های سنگین‌تری را بلند کنند و تمرینات بیشتری را با شدت بالاتر انجام دهند که در نتیجه آن، عملکرد ورزشی بهبود می‌یابد. برخی از بدنسازان همچنین از استروئیدها برای کاهش درصد چربی بدن و افزایش تعاریف عضلانی استفاده می‌کنند، چرا که این مواد به کاهش چربی و حفظ توده عضلانی کمک می‌کنند. بطورکلی استروئید سرعت رشد عضلات را چند برابر می‌کند. معمولا از بین مواردی که گفته شد، بیشتر استروئید برای حجم استفاده می‌شود.

استروئید برای حجم

همانطور که گفتم استروئید برای حجم به صورت وسیعی توسط بدنسازان استفاده می‌شود. برای درک بهتر، نحوه اثرگذاری تستوسترون مفید است. تستوسترون، هورمون اصلی مردانه، نقش کلیدی در رشد عضلات ایفا می‌کند. این هورمون از طریق مکانیسم‌های مختلفی باعث افزایش توده عضلانی و قدرت می‌شود:

1. اولین مکانیسم تستوسترون، افزایش سنتز پروتئین در سلول‌های عضلانی است. وقتی تستوسترون به گیرنده‌های اندروژن در سلول‌های عضلانی متصل می‌شود، فرآیند تولید پروتئین‌ها که بلوک‌های ساختاری عضلات هستند، تسریع می‌گردد. این افزایش در سنتز پروتئین منجر به بازسازی و تقویت فیبرهای عضلانی آسیب‌دیده در حین تمرینات ورزشی می‌شود و در نتیجه حجم و قدرت عضلات افزایش می‌یابد.
2.  
3. دومین مکانیسم، افزایش تعداد سلول‌های ماهواره‌ای است. این سلول‌ها به عضلات آسیب‌دیده متصل می‌شوند و با فراهم کردن مواد ژنتیکی و پروتئین‌های جدید، در رشد عضلانی مشارکت می‌کنند.
4.  
5. همچنین تستوسترون باعث کاهش تجزیه پروتئین‌ها (پروتئولیز) می‌شود، یعنی از شکستن پروتئین‌های عضلانی جلوگیری می‌کند و به این ترتیب تعادل نیتروژن مثبت در بدن حفظ می‌شود که برای رشد عضلات حیاتی است.
6.  
7. علاوه بر این، تستوسترون با افزایش سطح هورمون رشد (GH) و فاکتور رشد شبه انسولین (IGF-1)، نقش مؤثری در تقویت بازسازی عضلات و افزایش تراکم استخوانی دارد.

پس تزریق استروئیدها هم از این چهار طریق حسابی حجم عضلات را افزایش می‌دهد.

معرفی انواع استروئیدها

موارد زیر انواع استروئیدهایی هستند که در بدنسازی کاربرد دارد:

تستوسترون انانتات  (Testosterone Enanthate)

این استروئید یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین استروئیدهای تزریقی در بدنسازی است. تستوسترون انانتات یک فرم بلندمدت از هورمون تستوسترون است که سطح این هورمون را به مدت چند هفته در بدن بالا نگه می‌دارد. این ماده باعث افزایش قابل توجه توده عضلانی و قدرت می‌شود و برای سیکل‌های حجم‌گیری استفاده می‌شود. قابل ذکر است که تستوسترون سیپونات هم کارکردی شبیه به انانتات دارد.

بولدنون  (Boldenone Undecylenate)

بولدنون، که بیشتر با نام تجاری اکیپویز (Equipoise) شناخته می‌شود، در اصل برای اسب‌های مسابقه‌ای طراحی شده بود، اما در بدنسازی نیز برای افزایش حجم عضلانی و بهبود استقامت مورد استفاده قرار می‌گیرد! این استروئید تزریقی باعث افزایش سنتز پروتئین و احتباس نیتروژن در عضلات می‌شود.

ناندرولون دکانوات  (Nandrolone Decanoate)

ناندرولون، که بیشتر با نام تجاری دکا دورابولین (Deca-Durabolin) شناخته می‌شود، یکی از پرمصرف‌ترین استروئیدها در بدنسازی است. این استروئید علاوه بر افزایش حجم عضلانی، به بهبود سلامت مفاصل نیز کمک می‌کند و برای افرادی که از دردهای مفصلی رنج می‌برند، بیشتر توصیه می‌شود.

ترنتبولون  (Trenbolone Acetate)

ترنتبولون یکی از قوی‌ترین استروئیدهای آنابولیک است که به صورت تزریقی استفاده می‌شود. این استروئید قدرت بسیار بالایی دارد و برای ورزشکارانی که به دنبال افزایش سریع حجم و قدرت عضلانی هستند، مناسب است. با این حال، به دلیل عوارض جانبی شدید مانند افزایش خشم و کاهش تحمل قلبی-عروقی، باید با احتیاط مصرف شود.

سوستانون 250  (Sustanon 250)

سوستانون یک ترکیب از چهار نوع مختلف تستوسترون است که برای ایجاد یک اثر پایدار و طولانی‌مدت در بدن طراحی شده است. این استروئید برای افزایش حجم عضلانی، قدرت، و استقامت استفاده می‌شود و در طولانی مدت ترشح تستوسترون را هم افزایش می‌دهد.

دروستانولون پروپیونات  (Drostanolone Propionate)

این استروئید، که بیشتر با نام تجاری مسترون (Masteron) شناخته می‌شود، در بدنسازی به خصوص در فازهای چربی‌سوزی و آماده‌سازی برای مسابقات استفاده می‌شود. مسترون باعث افزایش سختی و تراکم عضلات بدون افزایش وزن آب یا چربی می‌شود.

پریموبولان  (Methenolone Enanthate)

پریموبولان یک استروئید ملایم‌تر است که برای دوره‌های خشک‌سازی و حفظ توده عضلانی در حین رژیم‌های سخت استفاده می‌شود. این استروئید تاثیر کمتری بر افزایش حجم دارد اما در عوض باعث حفظ عضلات در شرایط کالری کم می‌شود.

مقایسه قدرت استروئیدها

از نظر میزان اثر گذاری تستوسترون‌ها به ترتیب شامل موارد زیر هستند:

1. ترنتبولون
2. ناندرولون دکانوات
3. سوستانون 250
4. بولدنون
5. تستوسترون انانتات و سیپیونات
6. دروستانولون پروپیونات

در این مقایسه، ترنتبولون قوی‌ترین استروئید از نظر افزایش حجم و قدرت عضلانی است، در حالی که پریموبولان و مسترون ضعیف‌ترین اثرات را دارند و بیشتر برای دوره‌های چربی‌سوزی و حفظ عضلات مناسب‌اند. ناندرولون و سوستانون نیز در رده‌های بالا قرار دارند، با این تفاوت که ناندرولون به دلیل عوارض جانبی کمتر، انتخاب محبوب‌تری است. تستوسترون‌ها معمولا به عنوان پایه استفاده می‌شوند و قدرت متوسطی دارند.

استروئید خوراکی هم موثر است؟

استروئیدهای خوراکی به شکل قرص یا مایع هستند که مستقیماً از طریق دهان مصرف می‌شوند. این استروئیدها معمولاً به صورت شیمیایی تغییر یافته‌اند تا از تجزیه سریع در کبد جلوگیری کنند و اثرات آنابولیک بیشتری داشته باشند. برخی از معروف‌ترین استروئیدهای خوراکی شامل آناوار (Oxandrolone)، دینابول (Methandrostenolone) و استرنتولون (Stanozolol) هستند.

برای مقایسه بین استروئیدهای تزریقی و خوراکی موارد زیر مورد اهمیت هستند: 

1. عوارض جانبی کبدی: استروئیدهای خوراکی بیشتر ممکن است باعث آسیب به کبد شوند در حالی که استروئیدهای تزریقی این مشکل را کمتر دارند.
2. نیمه‌عمر و اثرات: استروئیدهای تزریقی معمولاً دارای اثرات طولانی‌تر هستند و نیاز به تزریق مکرر ندارند.
3. سهولت مصرف: استروئیدهای خوراکی به راحتی مصرف می‌شوند، اما استروئیدهای تزریقی نیاز به مهارت دارند.
4. کنترل دوز: استروئیدهای تزریقی معمولاً دقت بیشتری در کنترل دوز دارند و اثرات بیشتری می‌توانند داشته باشند.

انتخاب بین استروئیدهای خوراکی و تزریقی بستگی به اهداف ورزشی فرد، سطح تجربه و توانایی در مدیریت عوارض جانبی دارد. هر دو نوع استروئید باید تحت نظر پزشک و با دقت مصرف شوند تا از عوارض جانبی جدی جلوگیری شود.

استروئید چه عوارضی دارد؟

مصرف استروئیدهای آنابولیک در بدنسازی می‌تواند به طور قابل توجهی بر روی توده عضلانی و عملکرد ورزشی تأثیر بگذارد، اما استفاده نادرست یا طولانی‌مدت از این مواد می‌تواند عوارض جانبی جدی و خطرناکی را به دنبال داشته باشد. این عوارض می‌توانند بر روی سیستم‌های مختلف بدن تاثیر بگذارند و به مشکلات سلامتی منجر شوند. در زیر به تفصیل به عوارض جانبی مرتبط با مصرف استروئیدها در بدنسازی پرداخته می‌شود:

عوارض بر روی سیستم قلبی-عروقی

موارد زیر، مهم‌ترین عارضه‌های مصرف استروئیدها و عوارض آن بر روی سیستم قلبی عروقی است.

• افزایش فشار خون:  استروئیدها می‌توانند باعث احتباس آب و نمک در بدن شوند که منجر به افزایش فشار خون می‌شود. این افزایش فشار خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
• افزایش کلسترول: مصرف استروئیدها می‌تواند سطح کلسترول HDL (کلسترول خوب) را کاهش داده و سطح کلسترول LDL (کلسترول بد) را افزایش دهد.
• بزرگی قلب: مصرف طولانی‌مدت استروئیدها قلب را بزرگ می‌کند که از خطرناک‌ترین عوارض مصرف استروئیدها است.

عوارض کبدی

• آسیب کبدی: استروئیدهای خوراکی به دلیل عبور از کبد می‌توانند آسیب‌های جدی به این عضو وارد کنند. این آسیب‌ها ممکن است شامل سیروز، تومورهای کبدی و افزایش آنزیم‌های کبدی باشند.
• بیشتر بخوانید: علائم کبد چرب + درمان قطعی کبد چرب در 5 مرحله
• زردی: در برخی موارد، آسیب به کبد ممکن است منجر به زردی شود، که نشانه‌ای از اختلال در عملکرد کبد است.

عوارض هورمونی

• تغییرات در سطح هورمون‌ها: مصرف استروئیدها می‌تواند باعث افزایش تولید تستوسترون در مردان و ایجاد اختلالات هورمونی در زنان شود. در مردان، این اختلالات ممکن است شامل کاهش تولید اسپرم، بزرگ شدن سینه‌ها (گالاکتوره) و اختلالات نعوظ باشد.
• ناباروری: مصرف استروئیدهای آنابولیک می‌تواند باعث کاهش تولید اسپرم و در نتیجه ناباروری در مردان شود.
• آندروژنیک (عوارض مرتبط با هورمون مردانه): ممکن است عوارضی مانند آکنه، ریزش مو و افزایش موهای صورت و بدن در زنان را به همراه داشته باشد.

عوارض روانی

• تغییرات خلق و خو: مصرف استروئیدها ممکن است باعث تغییرات شدید در خلق و خو، از جمله افزایش خشم، اضطراب و افسردگی شود.
• سندرم "رعد و برق" (Roid Rage): برخی افراد ممکن است تحت تأثیر استروئیدها دچار خشم شدید و رفتارهای تهاجمی شوند.
• اعتیاد: برخی از مصرف‌کنندگان ممکن است به استروئیدها وابسته شوند و نتوانند بدون آنها به تمرین ادامه دهند.
•  

عوارض پوستی

• آکنه و جوش: مصرف استروئیدها می‌تواند منجر به افزایش تولید چربی در پوست و در نتیجه ایجاد آکنه و جوش‌های پوستی شود.
• کلفتی و تیره شدن پوست: تغییرات پوستی ممکن است شامل کلفتی و تیره شدن پوست، به ویژه در نواحی که تحت تزریق قرار می‌گیرند، باشد.

6. عوارض بر روی سیستم عضلانی و استخوانی

عوارض دیگر

• افت توده عضلانی پس از قطع مصرف: هنگامی که مصرف استروئیدها قطع می‌شود، افراد ممکن است به سرعت توده عضلانی خود را از دست بدهند، زیرا بدن به حالت طبیعی خود بازمی‌گردد.
• آسیب به مفاصل: برخی از استروئیدها می‌توانند باعث تضعیف مفاصل شوند و خطر آسیب‌های ورزشی را افزایش دهند.
• ناباروری در زنان: زنان ممکن است دچار اختلالات قاعدگی و ناباروری شوند.
• افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها: مصرف‌کنندگان استروئیدهای تزریقی ممکن است به دلیل استفاده از سوزن‌های آلوده، در معرض خطر عفونت‌های ویروسی مانند هپاتیت B و C و HIV قرار گیرند.

آیا بدون استروئید میشه عضلانی شد؟

اگر منظور تو از عضلانی شدن، داشتان بدنی شبیه مایک منتزر و هادی چوپان است خیر. اما اگر منظورت داشتن یک بدن خوش فرم و عضلانی و متناسب است بله. فراموش نکن هرکس یک حد ژنتیکی برای رشد عضلاتش دارد که تا رسیدن به آن حد تمرین و ممارست به همراه رژیم غذایی اصولی لازم است. بیشتر از آن حد معمولا تغییر زیادی رخ نمی‌دهد.

سخن آخر

من به هیچ عنوان مصرف استروئیدها را به تو توصیه نمی‌کنم حتی اگر به صورت حرفه‌ای ورزش کنی. تنها در صورتی تزریق تستوسترون مورد قبول است که شغل تو بدنسازی باشد یا در مسابقات شرکت کنی. آن هم باید زیر نظر متخصص تغذیه و مربی حرفه‌ای بدنسازی باشی تا آسیب نبینی. همانطور که این مقاله را مطالعه کردی، مصرف استروئیدها بسیار پر عارضه و خطرناک است و به هیچ عنوان مورد تایید من نیست. در صورتی که می‌خواهی در این زمینه از من مشاوره بگیری، از طریق چت سایت پیام بده تا در اسرع وقت به تو پاسخ بدهم.

سوالات متداول

در ادامه به بررسی چند سوال متداول در خصوص استروئیدها خواهیم پرداخت.

آیا ژنیکوماستی با تزریق استروئید رخ می‌دهد؟

بله مصرف استروئیدها با بزرگ شدن سینه در مردان رابطه مستقیم دارد. پیشنهاد می‌کنم مقاله "ژنیکوماستی یا بزرگ شدن سینه در مردان | راه حل‌‎ها + نکات تکمیلی" را در این زمینه مطالعه کنی.

آیا استروئید کات می‌کند؟

با توجه به اینکه استروئیدها توده عضلانی را افزایش داده و درصد چربی را کاهش می‌دهند، برای کات کردن هم مورد استفاده قرار می‌گیرند.

فرق استروئید با تستوسترون چیست؟

استروئید به مجموعه وسیع‌تری از هورمون‌ها شامل کورتون‌ها و تستوسترون گفته می‌شود. تستوسترون‌ بخشی از استروئید‌ها است.

آیا استروئید گیاهی داریم؟

خیر. استروئید‌ها در جانوران تولید می‌شوند. همچنین آن‌هایی که تزریقی یا خوراکی هستند به صورت شیمیایی تولید می‌شوند و گیاهی نیستند.  

منبع: healthline