مکمل HMB

HMB چیست؟

HMBمخفف (β-Hydroxy β-methylbutyrate) متابولیت اسید آمینه لوسین است که همراه با KIC (αketo- isocaproate )  و – ایزووالری CoA - در ایجاد اثرات لوسین شرکت می‌کند.

تقریباً 5٪ لوسین در رژیم غذایی به HMB اکسید می‌شود و به نظر می‌رسد HMB متابولیت اصلی لوسین باشد که می‌تواند به طور موثرتری از تجزیه پروتئین عضله جلوگیری کند.

• هنگامی که HMB با لوسین مقایسه می‌شود،HMB  در مقدار یکسان از قدرت بیشتری برای کاهش تجزیه پروتئین عضله برخوردار است اما در سنتز پروتئین عضله، لوسین موثرتر است. به همین دلیل، HMB  به جای یک عامل آنابولیک (با هدف افزایش توده عضلانی) به عنوان یک عامل ضد کاتابولیک (با هدف کاهش سرعت تجزیه عضله)، در بازار عرضه و به فروش می‌رسد.

به طور تئوری این مکمل در ورزشکارانی که رژیم های با محدودیت کالری دارند، استفاده می‌شود. اما هنوز نقش آن به طور کامل مشخص نشده است.

در ابتدا شاید فکر کنید HMB تنها به عنوان مکمل ورزشی بررسی شده و مورد توجه است اما  این مکمل یکی از مکمل‌های جالب و جذاب برای کاهش تحلیل عضلانی در شرایطی مثل کاشکسی، ایدز و بستری است که آتروفی عضلانی رخ می‌دهد و بسیاری از محققین در حال پژوهش در این گروه از افراد هستند.

علاوه بر کاشکسی که در پروسه‌ی بسیاری از بیماری‌ها ممکن است رخ دهد، HMB شاید بتواند در بهبود عوارض دیگر بیماری‌ها به خصوص عوارض پوستی کارایی داشته باشد که البته در ادامه به این بحث خواهیم پرداخت.

به علاوه این مکمل می‌تواند در سالمندان برای حفظ عملکرد عضلانی و حرکتی مفید باشد و از روند سارکوپنی در این دوران که موجب ناتوانی می‌شود، پیشگیری کند.

HMB را می‌توان یکی از مکمل‌های موثر برای ریکاوری معرفی کرد که به خوبی شاخص‌های آسیب عضلانی را کاهش می‌دهد.

با ساختار HMB بیشتر آشنا شویم

HMB مخفف HydroxyMethylButyrate و اختصار  β-Hydroxy β-Methylbutyrateاست.

 HMB یک متابولیت طبیعی آمینو اسید لوسین است که در آن لوسین به کتو آنالوگ خود (کتو-ایزوکاپروات یا KIC) و سپس به HMB تبدیل می‌شود (از طریق آنزیم KIC دی اکسیژناز سیستوزولیک)¹،².

لازم به ذکر است که KIC دی اکسیژناز میتوکندریایی، KIC را به مشتق کوآی اسید ایزووالریک (β-hydroxyisovalerat) تبدیل می‌کند¹.

تمام HMB که درون بدن تولید می‌شود، از لوسین مشتق شده است². و تولید HMB با مصرف لوسین در رژیم غذایی ارتباط دارد (به نظر می‌رسد سینتیک اول برای KIC دی اکسیژناز سیتوزولیک باشد)¹  .

همانطور که اشاره شد، حدود 5٪ از لوسین رژیم غذایی در بدن به HMB تبدیل می شود. اگرچه معمولا بدن تمایل دارد سطح HMB پلاسما را در حدود 1-4 میکرومولار نگه ‌دارد، اما  بعد از یک وعده غذایی غنی از لوسین، 5-10 برابر افزایش ‌می‌یابد³.

در شکل زیر مراحل تبدیل بیوشیمایی لوسین به HMB را به طور خلاصه توضیح دادیم:

کاربردهای مکمل HMB

اساسا وقتی می‌خواهیم برنامه‌ی مکمل را به برنامه‌ی تغذیه و تمرینی خودمان اضافه کنیم، باید حتما بررسی کنیم آیا هزینه‌ای که برای خرید مکمل انجام می‌دهیم، منطقی است؟!

چون به هر حال مکمل‌ها تا زمانی که رژیم صحیح داشته باشیم، جزء غیر ضروری یک برنامه غذایی محسوب می‌شوند. پس ابتدا، هدف خودتان و سپس کارایی آن مکمل را برای رسیدن به هدفتان در نظر بگیرید.

مکمل HMB را شاید بتوان در رده‌های بعدی محبوبیت بعد از مکمل‌هایی مثل وی، کراتین، کافئین قرار داد. اما به هر حال این مکمل ویژگی هایی دارد که شاید فقط گروه ورزشکاران از آن سود نبرند و گروه های دیگر که در ادامه کامل توضیح می‌دهیم مثل سالمندان، بتوانند از آن به راحتی استفاده کنند.

در این بخش قصد داریم به جدیدترین اطلاعات در مورد HMB بپردازیم و کاربردهای این مکمل را بیشتر معرفی کنیم.

مکمل HMBمی‌تواند باعث اضافه وزن و چاقی شود؟

یکی از عوامل مهمی که باعث می‌شود اضافه وزن پیدا کنید، دریافت کنترل نشده کالری از غذاهاست.

با این که مطالعات زیادی درباره تاثیر HMB بر روی عواملی که باعث چاقی می‌شوند، انجام نشده اما تحقیقات فعلی نشان می‌دهد که HMB باعث افزایش دریافت کالری می‌شود.

بیشتر بدانیم!

در برخی مطالعات، 3 گرم HMB به مردانی که تمرینات قدرتی انجام می‌دادند، تجویز شد. افراد مصرف کننده مکمل در میزان دریافت رژیمی خود تغییراتی را گزارش دادند:

نه هفته دریافت مکمل باعث افزایش دریافت کلی کالری و افزایش 44 درصدی دریافت چربی در گروه مصرف کننده مکمل نسبت به گروه پلاسبو(دارونما) می شود.⁹

در مطالعه‌ی دیگر،گروهی که HMB دریافت کردند، میزان پروتیئن بیشتری نسبت به گروه پلاسبو مصرف‌کردند. اگرچه در این مطالعه تفاوتی بین میزان دریافت چربی در دو گروه مشاهده نشد اما افزایش دریافت کالری در گروه مصرف کننده مکمل HMB مشاهده شد ¹¹.

تاثیر HMB بر اشتها بسیار کم در مطالعات بررسی شده بنابراین این مکمل را در حال حاضر نمی‌توان مکملی موثر در کاهش یا افزایش اشتها دانست.

با مصرف مکمل HMB سالمندی توانمندتر باشید

شاید در نگاه اول مکمل HMB تنها یک مکمل ورزشی به نظر برسد اما این مکمل می‌تواند کاربردهای متعددی داشته که یکی از برجسته‌ترین آنها کاهش تحلیل عضلانی یا سارکوپنی در سالمندان است. البته این مکمل نه تنها از روند تجزیه عضلات پیشگیری می‌کند بلکه به افزایش توده عضلانی در این رده سنی، کمک می‌کند

اگر تمرین نمی‌کنید و نگران اثر بخشی این مکمل هستید، باید اشاره کنیم که HMB بدون تمرین هم، همین اثرات را در سالمندان دارد. پس می‌توانید در کنار رژیم غذایی با تجویز متخصص تغذیه از HMB استفاده کنید.

یکی دیگر از مشکلات سالمندان پوکی استخوان و ناتوانی حرکتی در اثر شکستن استخوان‌هاست. HMB در بهبود توانایی حرکتی و قدرت عضلانی این گروه از سالمندان هم می‌تواند تا حدی موثر باشد.

تمرکز این مطالعات روی جمعیت دارای شکستگی و توان حرکتی این گروه بوده است.

تحریک عضله سازی در ورزش با مکمل HMB

نمودار مسیر شرکت HMB در فرآیند میوژنز

HMB  دارای خاصیت میتوژنیک است و می‌تواند سلولهای عضلانی را برای تمایز تحریک کند.

تکثیر سلولی با مکمل HMB از طریق مسیر MAPK / ERK اتفاق می‌افتد، زیرا مهارکننده های MEK ،اثرات تکثیر HMB را در شرایط شرایط آزمایشگاهی از بین می‌برند. این مسیر به عنوان تنظیم کننده تکثیر سلول‌های عضلانی شناخته شده است و به نظر می‌رسد که واسطه تکثیر سلولی ناشی از HMB باشد⁴.

هنگام بررسی مسیرهای مولکولی، مشخص شده است که HMB سنتز پروتئین عضله را از طریق مسیر mTOR   و آبشار PI3K / Akt  تحریک می‌کند و این روند ممکن است به طور مستقل از لوسین رخ دهد⁵.

مهارکننده های Akt ، به عنوان مهار تمایز عضلانی ناشی از HMB شناخته شده‌اند (که این امر، برای سیگنالینگ حیاتی است) و این فرضیه مطرح شده که مسیر سیگنالینگ Akt ، واسطه تمایز سلول‌های عضلانی است⁴.

مکمل HMB و سیستم‌های تولید انرژی در بدن

بدون شک نمی‌شود وقتی از مکمل ها حرف می‌زنیم، بررسی تاثیرشان روی سیستم‌های انرژی بدن را به خصوص در مورد ورزشکاران نادیده بگیریم اما چقدر HMB  در این زمینه کارآمد است؟

با ما همراه باشید تا مختصری از مطالعات انجام شده را بررسی کنیم.

تجویز HMB به موش ها به مدت 4 هفته سطح ATP قابل دسترس در عضله اسکلتی قرمز و سفید (به ترتیب 2 برابر و 1.2 برابر) و گلیکوژن (4 برابر) را افزایش داد. به علاوه با 2 برابر افزایش در فعالیت سیترات سنتاز و 16.5-18.2٪ برابر نیروی تتانیک همراه بود اما در توده عضلانی و  تولید نیروی تنش عضله تاثیری نداشت⁶.

مطالعات بر روی ورزشکاران رشته رویینگ نشان می دهد که مصرف دوز 3 گرم مکمل HMB به مدت 12 هفته، ظرفیت هوازی و توان آستانه بی‌هوازی را افزایش داده و توده ی چربی را کاهش می‌دهد. مکانیسم تجربی پیشنهادی برای توضیح این تغییرات، افزایش میتوکندری از طریق فعال کردن AMPK و Sirt 1 و همینطور بهبود کارایی استفاده از کربوهیدرات، گلیکوژن و متابولیسم چربی است⁷.

درست است که نتایج اولیه مطالعات تاثیرات مثبتی از HMB را در سیستم‎‌های تولید انرژی نشان می‌دهد، اما نمی‌توان این مکمل را به این منظور و برای افزایش سطح انرژی به ورزشکاران تجویز کرد.

آیا HMB برون‌ده توانی را افزایش می‌دهد؟

اگر انتظار دارید با مصرف HMB قبل از تمرین اثرات سریع آن را ببینید و قدرتتان افزایش پیدا کند، HMB نشان داده که در این زمینه کارایی ندارد.

در یک مطالعه‌ی کوچک به زنان جودوکار که رژیم با محدودیت کالری داشتند (برای شبیه سازی یک مرحله قبل از مسابقه) 3 گرم به مدت 3 روز مکمل HMB دادند. اما HMB نتوانست کاهش VO_2MAX و قدرت پنجه که در رژیم با محدودیت کالری اتفاق می‌افتد، بهبود دهد⁸. در مطالعه‌ی دیگری که بر روی دانشجویان ورزشکار انجام شد، افزایش در قدرت این گروه نیز، مشاهده نشد.

اگر مکمل HMB به مدت 9 هفته و دوز 3 گرم روزانه همراه برنامه‌ تمرینی (برنامه تمرینی اختصاصی) مصرف شود، تقریبا 1.6% درصد توان را افزایش می‌دهد. به علاوه می‌تواند قدرت جلو ران را تا 9 درصد افزایش دهد اما تاثیری بر قدرت بالا تنه ندارد⁹.

چون مطالعات و نتایج به دست آمده در مورد تاثیر مکمل HMB ضد و نقیض است، بنابراین اگر قصد دارید مکملی برای افزایش قدرت و برون‌ده توان خود استفاده کنید، شاید HMB گزینه‌ی مناسبی نباشد.

HMB مکملی مناسب برای کاهش آسیب و ریکاوری بهتر

یکی از اهدافی که ورزشکاران دنبال می‌کنند عملکرد تمرینی بهتر است که می دانیم لازمه‌ی آن ریکاوری بعد از هر جلسه‌‌ی تمرینی است. به همین دلیل بسیاری از ورزشکاران به دنبال راه‌هایی برای به حداقل رساندن آسیب عضلانی هستند.

اما آیا HMB می‌تواند به ورزشکاران در این زمینه کمک کند؟

بله

اگر به دنبال یک مکمل موثر برای کاهش آسیب عضلات و همینطور ریکاوری بهتر هستید، HMB می‌تواند یک انتخاب هوشمندانه باشد.

کراتین کیناز، لاکتات دهیدروژناز، آلدولاز، میوگلوبین، تروپونین، آسپارتات آمینوترانسفراز، کربونیک انیدراز از کاربردی‌ترین مارکرهای سرمی آسیب و جراحت عضلانی هستند ⁵⁰.

مکمل HMB دو شاخص مهم آسیب عضلانی یعنی کراتین کیناز و لاکتات دهیدروژناز را کاهش می‌دهد.

بیشتر بدانیم!

 ( مصرف مکمل HMB و شاخص های آسیب عضلانی)

این مطالعه ‌ی متاآنالیز نشان داد، مصرف مکمل HMB بیش از 6 هفته، به طور قابل ملاحظه ای دو شاخص آسیب عضلانی یعنی کراتین کیناز و لاکتات دهیدروژناز را کاهش می‌دهد.

به طور میانگین کراتین کیناز 60.71 UL¡1 و لاکتات دهیدروژناز را 15.42 UL¡1 کم می کند⁵¹.

دقیق تر بررسی کنیم

•  نقطه‌ی قوت این متآنالیز این بود که مطالعات وارد شده به آن هتروژن نبودند.

شاید برایتان این سوال به وجود آمده باشد که اگر HMB همراه با کراتین مصرف شود آیا تاثیر بیشتری بر کاهش شاخص های آسیب عضلانی دارد؟

( مصرف مکمل HMB همراه با کراتین و تاثیر این ترکیب بر شاخص های آسیب عضلانی)

خیر

 طبق مطالعات انجام شده شاخص های آسیب عضلانی مثل کراتین کیناز، لاکتات دهیدروژناز و غلظت لاکتات خون بعد از مصرف این مکمل ترکیبی، تغییر نکردند²⁹.

پس نمی‌توان به این منظور از این دو مکمل در کنار هم استفاده کرد.

آیا HMB مکملی عضله ساز است؟

اگر قرار باشد به ورزشکار مکمل تجویز شود هدف و کارایی مکمل در رسیدن به آن هدف، باید مد نظر قرار گرفته شود تا برنامه‌ای به صرفه و کارآمد برای مکمل طراحی شود.

اما این سوال مطرح است که آیا HMB برای سنتز پروتئین در عضلات موثر است؟

از آنجا که HMB متابولیت لوسین است، کدام یک تاثیر بیشتری دارد؟

مطالعات مختلفی نشان دادند که HMB می‌تواند عضله سازی را افزایش دهد اما هنگامی که این مکمل را با لوسین مقایسه می‌کنیم، اثر لوسین در عضله سازی بیشتر است ^{9 10}.

نکته‌ی بعدی که حتما برای تجویز این مکمل باید  به آن توجه داشته باشیم، سابقه‌ی تمرینی ورزشکار است. و به نظر می‌رسد HMB برای عضله سازی در ورزشکاران با تجربه و با سابقه مکملی ناکارآمد باشد.

مکمل HMB به چربی سوزی کمک می‌کند؟

در ابتدا برای این که به جواب این سوال بپردازیم، بهتر است برای بررسی میزان چربی سوزی با مکمل HMB افراد رو به لحاظ سن و سابقه‌ی ورزشی تقسیم کنیم.

         در ورزشکاران و افرادی که سابقه تمرینی دارند:

HMB در ورزشکاران رشته‌های رقابتی و حرفه‌‌ای تاثیری در چربی سوزی ندارد. بنابراین اگر ورزشکار با سابقه هستید، برای خرید مکمل چربی‌سوز باید به مکمل‌های دیگر فکر کنید.

در افراد جوان (رده سنی 18 تا 45 سال):

مطالعات مختلف نشان داده است که در این گروه سنی، مصرف مکمل HMB نمی‌تواند توده‌ی چربی را کاهش دهد.

در افراد سالمند (با سن بالای 65 سال):

متاسفانه HMB در کاهش توده‌ی چربی در سالمندان هم موفق نیست

پس اساسا می‌توان گفت اگر قصد چربی سوزی دارید، HMB نمی‌تواند به شما کمک کند.

ب

بیشتر بدانیم!

• در ورزشکاران

متاآنالیز 6:

در مطالعه ای که بر روی ورزشکاران رشته های رقابتی و حرفه ای انجام شد، HMB  تاثیری بر توده ی چربی نداشت اما نکته ای که درباره‌ی این مطالعه وجود دارد این است که هتروژنیستی آن بالا بود و رشته های مختلف ورزشی در مطالعه وارد شده بودند⁵².

از آنجا که برای ورزشکاران کاهش توده‌ی چربی بسیار مهم است، بررسی اثر بخشی مکمل ها برای این هدف اهمیت پیدا می کند. مطالعه‌ی متآنالیز انجام شده نشان داده است که اثر HMB بر توده ی چربی بسیار اندک است.

FM (ES 5 20.33 6 0.23; p 5 0.22)

بنابریراین مکمل HMB  برای کاهش توده ی چربی در ورزشکاران مناسب نیست⁵³.

• در افراد جوان

متاآنالیز7:

 در متاآنالیز انجام شده بر روی 302 نفر با سن 18- 45 سال، مصرف مکمل HMB  تاثیری برتوده‌ی چربی نداشت⁵⁴.

• در سالمندان (با سن بالای 65 سال)

متاآنالیز 8:

در متاآنالیز انجام شده بر روی سالمندان بالای 65 سال، مکمل HMB نشان داد، تاثیری بر روی توده ی چربی ندارد⁵⁵.

مـتاآنالیز دیگری که بر روی سالمندان در سال 2020 انجام شده است، نتیجه‌ی متآنالیز قبلی را تایید می کند ضمن اینکه در متآنالیز جدیدتر جمعیت وارد شده به مطالعه بیشتر است ⁴⁶.

مکمل HMB چه تاثیری بر متابولیسم گلوکز دارد؟

گلوکز نقش کلیدی در تامین انرژی تمام قسمت‌های بدن دارد و به همین دلیل متابولیسم درست آن باعث حفظ عملکرد ارگان‌های مختلف می‌شود. هر گونه عاملی که باعث شود متابولیسم گلوکز در بدن دچار اختلال شود، می‌تواند ریسک دیابت را افزایش دهد به علاوه  باید بررسی کنیم، بیمارانی که دیابت یا سایر بیماری‌های متابولیک دارند، می‌توانند از این مکمل استفاده کنند یا نه.

 در مورد تاثیر HMB بر متابولیسم گلوکز باید گفت که بیشتر مطالعات بر روی موش‌ها انجام شده است.

که البته همین مطالعات هم نتایج متفاوتی را نشان دادند. برخی معتقدند مصرف HMB  در دیابت نوع یک می‌تواند باعث افزایش قند خون و کاهش ATP شود ¹²و از طرفی با کاهشGLUT4  در کبد و افزایش آنزیم لیپاز حساس به هورمون (HSL)، مقاومت به انسولین ایجاد کرده و ممکن است در طولانی مدت ریسک دیابت نوع 2 را افزایش دهد¹³.

در حالی که مطالعات دیگر بیان می‌کنند  HMB با مهار GLUT2  در کبد باعث کاهش مقاومت به انسولین و استئاتوز کبدی می‌شود¹⁴.

• اما مطالعات انسانی تاثیر HMB را بر قند خون چگونه ارزیابی کرده‌اند؟

HMB ممکن است به طور حاد باعث افزایش ترشح انسولین و افزایش بیان گیرنده‌های انسولین در کبد (نه در عضله‌ی اسکلتی) شود. اما این تاثیر باعث افت زیاد قند خون نمی‌شود.

این کاهش قند خون حتی در ورزشکاران حرفه‌ای هم کم بوده است.

اگر بخواهیم تاثیر مصرف مکمل را در بر قند خون و هورمون انسولین در دو رده سنی جوان و سالمند بررسی کنیم، باید گفت شاید تک دوز 3 گرمی HMB (به شکل HMB-FA) بتواند پاسخ انسولینی به گلوکز خوراکی را در مردان جوان کاهش دهد که این اتفاق می‌تواند نشان دهنده بهبود حساسیت به انسولین باشد¹⁵.

آیا مکمل HMB می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کند؟

به طور کلی مطالعات محدودی در این زمینه انجام شده است اما همین مطالعات هم در مورد تاثیر HMB بر مارکرها و پاسخ های التهابی متناقض است.

با این حال نتایج در مورد کاهش سیتوکاین‌های التهابی کمی امیدوار کننده ست و HMB ممکن است در افرادی که بدنشان در استرس شدید مثل تمرینات سنگین و کمبود خواب هست، پاسخ  IL-8, IL-10, IL-1ra, CX3CL1 G-CSF IL-6 را تضعیف ‌کند. و دو مارکر TNF-α ،IFN-γ را که در شرایط استرس فیزیکی اثر کاتابولیک دارند، کاهش می‌دهد¹⁶.

با این که نتایج مثبت بر سیستم ایمنی غیر اختصاصی در حیوانات بیشتر مشاهده شده¹⁷، می‌توان گفت با توجه به مطالعات کم انسانی که اغلب نتایج قابل توجهی از تاثیر HMB بر سیستم ایمنی نشان نداده‌اند ¹⁸ اگر قصد تقویت سیستم ایمنی خود را دارید، مکمل HMB احتمالا گزینه خوبی نیست.

چه رابطه‌ای بین HMB و هورمون‌ها وجود دارد؟

تاثیر مصرف مکمل HMB بر هورمون‌های مختلف به خصوص در ورزشکاران اهمیت ویژه‌ای دارد که در این قسمت به آن می‌پردازیم.

HMB افزاینده‌ی تستوسترون؟!

تسوتسترون یکی از هورمون‌های آنابولیک است که ورزشکاران به شدت علاقه‌مند هستند بتوانند برای عضله‌سازی، افزایش قدرت و عملکرد تمرینی، سطح آن را در بدن خود افزایش دهند.

اما آیا HMB می‌تواند سطح تستوسترون را افزایش دهد؟

به طور کلی سطح تستوسترون بعد از جلسات تمرینی نسبت به سطح پایه و قبل از تمرین افزایش پیدا می‌کند اما این که چه مقدار HMB می‌تواند موثر باشد، باید گفت تاثیر قابل توجهی روی میزان تستوسترون ندارد و اگر هم داشته باشد، این تاثیر وابسته به زمان است و به طور کوتاه مدت کمی این هورمون را افزایش می‌دهد¹⁹.

حتی با نگاهی کوتاه به مطالعات قدیمی‌تر متوجه می‌شویم مکمل HMB تاثیری بر سطح تستوسترون و نسبت آن با اپی تستوسترون در ادرار نداشته است. بنابراین کمیته‌ی ملی المپیک این مکمل را مجاز می‌داند زیرا اثرات دوپینگ در مورد این مکمل مطرح نیست²⁰.

به هرحال هر رشته‌ی ورزش مشخصات تمرینی خودش را دارد. اما برای مثال بررسی‌های انجام شده در ورزشکاران رشته‌ای مثل والیبال نشان داده که مصرف HMB نمی‌تواند باعث افزیش سطح تستوسترون شود.

اما یکی از پژوهش کارآزمایی بالینی دوسوکور نتایج دیگری را نشان داد:

مطالعه در سال 2020 بر روی 28 ورزشکار حرفه‌ای روئینگ انجام شد، اثر مکمل کراتین همراه با HMB بر شاخص های مختلف را بررسی کردند.

مصرف کراتین و HMB با هم اثرات سینرژیتیک بر سطح تستوسترون و همینطور نسبت تستوسترون به کورتیزول دارند. و این دو مکمل همراه هم اثر آنتاگونیستی بر کورتیزول دارند²¹.

در بحث رشته‌ی بدنسازی باید بگیم HMB نمی‌تواند باعث افزایش تستوسترون در کسانی که تمرینات قدرتی انجام می‌دهند شود²².

علی رغم این که مطالعات در این زمینه کافی نیست اما از بررسی مطالعات فعلی می‌‌توان گفت HMB نمی‌تواند تستوسترون را افزایش دهد.

آیا HMB می‌تواند کورتیزول را شکست دهد؟

بدون شک علاوه بر اثر تغذیه، به طور خاص توجه ها به سمت مکمل‌هایی است که بتواند سطح کورتیزول را در ورزشکاران کاهش دهد.

نتایج مطالعات درباره تاثیر HMB بر کاهش کورتیزول متناقض است اما اگر بخواهیم دقیق‌تر بررسی کنیم، متوجه می‌شویم برخی مطالعاتی که اثرات مثبت را نشان داده‌ اغلب اثر این مکمل را بر کاهش کورتیزول کوتاه مدت گزارش دادند یعنی نمی‌توانید انتظار داشته باشید این مکمل به شکل طولانی مدت و با زمان زیاد سطح کورتیزول را کم کند.

از طرفی برخی از مطالعاتی که تاثیر HMB را بر سطح کورتیزول بررسی کرده‌اند از مکمل ترکیبی مثل ترکیب HMB همراه با آرژنین، تائورین، گلوتامین و دکستروز استفاده کردند. پس نمی‌توان نتایج چنین مطالعاتی را فقط به خاطر وجود HMB دانست²³.

در آخر باید بگیم احتمالا HMB هیچ تاثیر مثبت قابل ملاحظه‌ای بر سطح کورتیزول در ورزشکاران حرفه‌ای ندارد²⁴، ¹⁹، ²⁵. اما در برخی مطالعات که بر روی برنامه تمرینی قدرتی چند مرحله‌ای کار شده، اثرات مثبت دیده شده²⁶ اما توصیه ما این است که این مکمل را برای این هدف تهیه نکنید چرا که هنوز نتیجه‌گیری قطعی نمی‌توان داشت.

HMB راهی برای افزایش هورمون رشد؟!

هورمون رشد یکی از هورمون های مهم آنابولیک است که به شدت برای عضله سازی و پیشرفت در تمرین ضروری است.

HMB در مطالعات حیوانی نشان داد می‌تواند بیان هورمون رشد و فاکتور رشد وابسته به انسولین 1 را بیشتر کند و از این طریق باعث هایپرتروفی و تکثیر سلولهای ماهواره‌ای شود.

مطالعاتی که در شرایط آزمایشگاهی و محیط کشت سلولی انجام شده است نیز همین تاثیر HMB یعنی تکثیر و تمایز سلول‌های ماهواره‌ای را تایید می‌کند.

اما نتایج شواهد مطالعات انسانی متفاوت است. برای مثال در مطالعه انجام شده بر روی مردان و زنان والیبالیست، HMB نتوانست هورمون رشد را افزایش دهد²⁷.

البته مطالعات انسانی ضد و نقیض است و در مردان با سابقه‌ی تمرینی، مصرف HMB همراه با برنامه تمرینی قدرتی، هورمون رشد و فاکتور انسولین -1 به طور چشمگیری بیشتر از گروه پلاسبو افزایش داد. نتایج این پژوهش نمایانگر خاصیت آنابولیکی مکمل HMB بود²².

بهتر است مطالعاتی با نمونه‌های بیشتر برای بررسی تاثیر HMB بر هورمون رشد انجام شود. اما در حال حاضر HMB تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر هورمون رشد ندارد.

مکمل HMB را چگونه، چه زمان و با چه دوزی مصرف کنیم؟

انواع مکمل HMB:

مکمل HMB به دو شکل ²⁸:

1. کلسیم HMB (Calcium Beta-Hydroxy Beta-Methylbutyrate)
2. فرم بدون اسید HMB (Beta-Hydroxy Beta-Methylbutyrate free acid)

مقایسه‌ی غلظت پلاسمایی HMB بر اساس نوع مکمل:

HMB به شکل تجاری به صورت نمک کلسیم مونوهیدرات با فرمول تجربی Ca (HMB)₂-H₂O  در دسترس است که به شکل کپسول ساخته می‌شود.

قبلا تصور بر این بود، چون کلسیم به راحتی از HMB-Ca جدا می‌شود (10-15 دقیقه در روده)، هیچ تفاوتی در سینتیک هضم بین HMB-Ca و HMB-FA وجود ندارد. اما مقایسه HMB-FA با HMB-Ca ( با مقادیر معادل HMB) نشان داد اوج سطح پلاسمایی HMB با استفاده از شکل HMB-FA در یک چهارم زمان، نسبت به شکل HMB-Ca دو برابر می‌شود.

با این که مصرف شکل HMB-FA غلظت پلاسمایی  HMB  را بیشتر افزایش می‌دهد اما تفاوتی در غلظت ادراری شکل HMB-FA و  HMB-Ca  وجود ندارد.

• شاید جالب ترین یافته این باشد که با توجه به مقایسه‌ی غلظت پلاسمایی این دو شکل، جذب و استفاده‌ی بافت ها با مصرف HMB-FA، 25 درصد بیشتر از HMB-Ca بود. 

نکته ای که وجود دارد این است که بیشتر مطالعات انجام شده، بر روی شکل HMB-Ca صورت گرفته است.

مقایسه سطح پلاسمایی و زمان و میزان اوج دو شکل مکمل HMB 

مقایسه‌ی غلظت پلاسمایی HMB بر اساس دوز مورد استفاده:

مقدار و میزان HMB در پلاسما پس از مصرف به دوز آن و همینطورمصرف یا عدم مصرف آن با مواد مغذی دیگر بستگی دارد.

بنابراین با مصرف دوز بیشتر یعنی 3 گرمHMB، غلظت پلاسمایی آن تا 300 درصد افزایش پیدا می‌کند همینطور میزان ادراری آن هم بیشتر می‌شود.

وقتی که همراه با مکمل HMB-Ca، گلوکز مصرف شود، به دلیل کند شدن تخلیه معده یا بهتر شدن پاکسازی HMB، میزان آن نه تنها با یک ساعت تاخیر در خون به اوج می‌رسد بلکه غلظت آن نیز کاهش می‌یابد.

زمان طلایی مصرف HMB

مصرف مکمل در زمان درست یکی از پارامترهایی است که باعث می‌شود مکمل بیشترین تاثیر خود را داشته‌ باشد. مکمل HMB هم از این قاعده مستثنا نیست.

فرم بدون اسید مکمل HMB  بهتر از فرم همراه با کلسیم آن است .3گرم مکمل HMB، 30 تا 60 دقیقه قبل از تمرین، مصرف شود²⁸.

روش مصرف متداول و معمول این مکمل سه بار و هر بار به میزان یک گرم همراه با وعده‌ی غذایی اصلی یعنی همراه با صبحانه، ناهار، شام است. برای ورزشکارانی که می‌خواهند ریکاوری سریع‌تری داشته باشند، 3 گرم HMB-Ca، یک ساعت قبل از تمرین یا 3 گرم HMB-FA نیم ساعت قبل از تمرین مصرف کنند²⁷ .

مصرف مکمل HMB همراه با سایر مکمل‌ها

معمولا بسیاری از ورزشکارانی که مکمل مصرف می‌کنند، کنجکاوند که کدام مکمل ها به همراه هم بیشترین نتیجه را روی عملکرد تمرینی و توده های بدن دارند.

ما در این قسمت به مطالعاتی اشاره می‌کنیم که ترکیب مکمل HMB را با سایر مکمل ها بررسی کرده‌اند.

مکمل کراتین + HMB

مکمل کراتین از اون دسته مکمل‌هایی است که می‌توان آن را یکی از الویت های خرید ورزشکاران دانست.

اما آیا در کنار مکمل HMB تاثیر بیشتری دارد؟

در ابتدا باید گفت که افرادی که سابقه‌ی تمرینی ندارند بهتر است مکمل کراتین استفاده نکنند. پس بهتر است ترکیب این دو مکمل را روی ورزشکاران بررسی کنیم.

به نظر می‌رسد که تاثیرات مثبت ترکیب این دو مکمل بیشتر به دلیل کراتین باشد با این حال دو مکمل کراتین و HMB اثرات یکدیگر را تقویت می‌کنند. 3 تا 10 گرم کراتین به همراه 3 گرم HMB اگر به مدت 1 تا 6 هفته مصرف شود، می‌تواند عملکرد قدرتی و هوازی را بهبود دهد.

این ترکیب همچنین باعث افزایش توده عضلانی و احتمالا کمی کاهش چربی شود.

اگر دنبال ترکیبی هستید که به ریکاوری بعد از تمرین کمک کند، باید بگوییم این ترکیب شاخص‌های آسیب عضلانی مثل لاکتات دهیدروژناز، کراتین کیناز و لاکتات را نمی‌تواند کاهش دهد بنابراین برای ریکاوری هم موثر نیست.

در مورد تاثیر این دو مکمل بر سطح دو هورمون کورتیزول و تستوسترون، برخی مطالعات نشان دادند HMBمی‌تواند کورتیزول را کاهش داده و کراتین تستوسترون را افزایش دهد. به هر حال تاثیر کراتین و HMB به همراه یکدیگر بر تستوسترون و کورتیزول فقط یکبار مورد بررسی قرار گرفته پس نمی‌توان گفت این دو مکمل می‌تواند کورتیزول را کاهش و تستوسترون را افزایش دهد ²⁹.

بیشتر بدانیم!

در یک پژوهش کارآزمایی بالینی دوسوکور که در سال 2020 بر روی 28 ورزشکار حرفه‌ای روئینگ انجام شد، اثر مکمل کراتین همراه با HMB بر شاخص های مختلف را بررسی کردند:

• در این مطالعه مصرف کراتین و HMB با هم اثرات سینرژیستیک بر سطح تستوسترون و همینطور نسبت تستوسترون به کورتیزول دارد. ضمن اینکه این دو مکمل همراه هم اثر آنتاگونیستی بر کورتیزول دارد²¹.

دقیق‌تر بررسی کنیم!

در یک مطالعه مروری سیستماتیک که در بالا خلاصه‌ای از نتایج آن را شرح دادیم:

6 مطالعه را بررسی کردند.

این 6 مطالعه بر روی سه رشته ورزشی بسکتبال، راگبی و فوتبال مورد انجام شده بود.

اگر بخواهیم خلاصه نتایجی که گفتیم را نقد کنیم، باید بگوییم این مطالعه محدودیت‌های زیادی داشته:

یکی از بزرگترین مشکلات این مطالعه‌ی مروری این بود که تاثیر HMB و کراتین در رشته‌های مختلف با هم مقایسه شده بودند بنابراین تست‌هایی که برای بررسی عملکرد هوازی، بی‌هوازی و قدرت با یکدیگر متفاوت بود و بنابراین مقایسه نتایج تست‌هایی که یکسان نیست، دشوار است!

مدت و دوره مکمل یاری در هر پژوهش متفاوت بود.

و در آخر تعداد کم مطالعات درباره تاثیرات مصرف HMB و کراتین نشان می‌دهد باید مطالعات بیشتری انجام شود²⁹.

پروتئین وی + HMB

شاید اولین مکملی که در ابتدا هر ورزشکاری مصرف کرده باشد، مکمل وی باشد.

می‌دانیم مکمل HMB به خوبی می‌تواند آسیب عضلانی را کاهش داده و به ریکاوری کمک کند اما آیا همراه با مکمل وی تاثیر آن بیشتر می‌شود؟

مطالعات در این زمینه کمی با هم متفاوت هستند. در برخی پژوهش به نظر می‌رسد علی رغم اینکه HMB شاخص های آسیب عضلانی را کاهش‌دهد اما در ترکیب و همراهی با پروتئین وی تاثیر زیادی ندارد و یا به طور کلی تاثیر HMB را تقویت نمی‌کند که البته این عدم تاثیر شاید به دلیل نوع انقباضات اکسنتریک باشد³⁰.

اما احتمالا اگر به این ترکیب کربوهیدرات آهسته رهش مثل ایزومالتولوز اضافه کنیم خاصیت ریکاوری بیشترمی‌شود، شاخص‌های آسیب کاهش و عملکرد ورزشکاران بهبود پیدا می‌کند³¹.

یکی از مهم‌ترین اهداف ورزشکاران، هایپرتروفی است. شاید به نظر برسد اگر مکمل وی همراه با HMB که متابولیت لوسین است، مصرف شود، هایپرتروفی و قدرت را نسبت به وی همراه با لوسین در تمرینات قدرتی بیشتر افزایش دهد اما HMB مزیت بیشتری نسبت به لوسین برای افزایش توده عضلانی، قدرت و سطح هورمون‌ها ندارد³².

گلوتامین+ آرژنین + HMB

یکی از نگرانی‌ها در مورد بیماران مبتلا به سرطان و سندرم نقص ایمنی(ایدز) کاشکسی و روند تحلیل عضلانی است. HMB همراه با گلوتامین و آرژنین می‌تواند به حفظ عضلات و جلوگیری از تحلیل عضلانی بیشتر، کمک کند. همچنین احساس ضعف و شاخص‌های خونی مثل گلبول قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت، لنفوسیت و ائوزینوفیل بهبود پیدا کرد.

اما کراتینین تغییر نکرد.

تاکنون از مصرف این سه مکمل در کنار هم عوارض جانبی گزارش نشده است. اما دوز مورد استفاده بسیار بالابود و علی رغم اینکه ایمن و بدون عوارض جانبی گزارش شده اما توصیه می‌کنیم با این دوز از این مکمل‌ها استفاده نشود. ضمن این که به دلیل دریافت نیتروژن بیشتر در نتیجه مکمل گلوتامین و آرژنین، سنتز اوره افزایش پیدا کرد³³.

 دقیق‌تر بررسی کنیم!

یکی از محدودیت‌های اساسی در مطالعه‌ی فراتحلیلی که در سال 2004 انجام شده بود، بررسی تنها 3 مطالعه بود بنابراین تعداد نمونه‌ها کم بوده و بنابراین توصیه بهتجویز را برای این گروه با ابهام رو به‌رو می‌کند. ³³.

در مورد بیماران مبتلا به سرطان باید به این نکته توجه کنیم که شاید کاهش وزن به دلیل کاشکسی نباشد بلکه به دلیل کاهش اشتها باشد. در این صورت شاید این سه مکمل نتواند اثر بخشی لازم را داشته باشد³⁴.

بیشتر بدانیم!

در ابتدا باید گفت حجم نمونه‌ی این مطالعه 472 نفر بوده که بسیار مطلوب است اما در ادامه‌ی انجام مطالعه فقط 37 درصد از افراد شرکت کننده مطالعه را تکمیل و دوره 8 هفته‌ای را کامل طی کردند. و البته در این پژوهش به نکته‌ی بالا اشاره شده است³⁴.

کاشکسی فقط در بیماری‌هایی مثل سرطان و ایدز رخ نمی‌دهد. طیف زیادی از بیماری به خصوص در شرایط پیشرفته که التهاب در بدن بالاست می‌توانند باعث کاهش وزن، تحلیل عضلانی و حتی کاهش توده چربی شوند.

افرادی که آرتریت روماتوئید دارند به دلیل سیتوکاین‌های التهابی، متابولیسم انرژی و پروتئین در بدنشان دچار تغییر شده و باعث کاشکسی می‌شود.

اما آیا ترکیب HMB، آرژنین و گلوتامین به این بیماران کمک می‌کند؟

مطالعه‌ای که در این زمینه انجام شده، نشان می‌دهد که درست است که ترکیب HMB + آرژنین + گلوتامین به خوبی تحمل می‌شود و مشکلات گوارشی کمی ایجاد می‌کند اما در مقایسه ‌سایر اسید آمینه‌های غیرضروری مزیت بیشتری در کاشکسی ندارد³⁵.

در مطالعات بخش آسیب عضلانی و HMB مطالعات نتایج مثبتی را در کاهش شاخص‌های آسیب عضلانی از این مکمل نشان دادند اما وقتی این مکمل را همراه با کراتین بررسی کردیم تاثیری در آسیب عضلانی دیده نشد.  به نظر می‌رسد مکمل HMB، گلوتامین و آرژنین در مارکر آسیب‌های عضلانی تایتین (Titine) در شرایط ویژه مثل تروما‌ی خفیف و فاز حاد آن موثر نباشد اگرچه نیاز به بررسی‌های بیشتری برای نتیجه‌گیری قطعی نیاز است³⁶.

نکته‌ی مثبتی که در مورد این سه ترکیب وجود دارد، تاثیر چشمگیری در بهبود زخم‌ها و عوارض پوستی است. بسیاری از زخم‌ها در نتیجه‌ی بیماری هایی مثل دیابت، یا سرطانها هنگام درمان با رادیوتراپی و شیمی درمانی ایجاد می‌شوند.

یکی از عوارض پوستی شیمی درمانی با برخی داروها مثل Capecitabine، سندرم دست و پا (Hand – foot syndrome) است که پوست کف دست و پاها دچار خارش، بی حسی، گزگز یا قرمز می‌شود. ترکیب HMB + آرژنین + گلوتامین ممکن است بتواند به بیماران مبتلا به این عارضه کمک کند.

همچنین این ترکیب در پیشگیری از درماتیت که از عوارض رادیوتراپی می‌تواند موثر باشد ³⁷.

به علاوه این سه مکمل به بهبود کیفیت پوست و کلاژن سازی می‌تواند کمک کند

³⁸، ³⁹، ⁴⁰.  کلاژن سازی خصوصا به افراد دیابتی کمک می‌کند زخم پاهایشان سریعتر بهبود پیدا کند⁴⁰.

یکی دیگر از موارد مصرف مکمل‌ها بعد از انجام بایپس معده برای حفظ عضله در طی فرآیند کاهش وزن سریع است اما این ترکیب به نظر می‌رسد نتواند به طور موثری از کاهش توده عضلانی جلوگیری کند. به علاوه اگر بعد از عمل بایپس مصرف شود، در روند کاهش وزن تاثیری تدارد یعنی نه کاهش وزن را بیشتر می‌کند و نه سرعت آن را کند می‌کند ⁴¹.

شاید برایتان جالب باشد!

در سال 2013 به 11 فرد دیابتی که دیالیز انجام می‌دادند و در مرحله‌ی آخر بیماری کلیوی بودند برای بهبود زخم، ترکیب HMB + آرژنین+ گلوتامین داده شد.

نتایج این مطالعه تاثیرات خوبی از بهبود زخم این بیماران نشان داد⁵⁶.

این مطالعه می‌تواند شروع خوب و امیدوارکننده‌ای برای مطالعات جدید بر روی بیماران دیابتی که دچار عوارض مختلف این بیماری هستند، باشد.

لیزین+ آرژنین + HMB

شاید بتوان این ترکیب را در افزایش توده‌ی عضلانی و قدرت درسالمندان به خصوص سالمندانی که سطح ویتامین D سرم آنها مناسب و کافی باشد، موثر دانست چرا که ویتامین D اثر این سه ترکیب را تشدید می‌کند. البته حتی اگر سطح ویتامین D را در نظر نگیریم، احتمالا به تنهایی نیز لیزین + آرژنین+ HMB تاثیر مثبت بر عضله دارد و باعث افزایش گردش پروتئین در بدن می‌شود⁴².

مکمل HMB تا چه میزان ایمن است؟

آزمایش‌های سم شناسی نشان داده است بالاترین دوز مصرف خوراکی HMB که اثر منفی ندارد (بدون اثرات جانبی) در موش صحرایی نر3490mg / kg و 4160mg / kg برای موش ماده است ⁴³. معادل برآورد شده برای انسان با وزن تقریبا 70 کیلوگرم 558mg / kg و 665mg / kg  است که معادل 38g برای مردان و 45g برای زنان است. در سایر آزمایش های سم شناسی حیوانی که حدود 5 گرم به ازای کیلوگرم به خوک ها به مدت 4 روز HMBدادند، هیچ پارامتر بیوشیمیایی یا وزن اندام ها تغییر نکرد.

مطالعات سم شناسی انسانی نشان داده است که تقریباً 6 گرم HMB روزانه (78 میلی گرم در کیلوگرم) به مدت یک ماه در مردان جوان با سابقه‌ی تمرینی که تحت تمرین بودند، هیچ گونه اثر سمی و توکسیک بر پارامترهای سرم نشان ندارد. (نصف این دوز افزایش در بازوفیل ها نشان داد که البته ناچیز در نظر گرفته می‌شود).

به علاوه 3 گرم HMB روزانه تا 8 هفته در جوانان و افراد مسن به طور مشابه نتوانسته است پارامترهای سم شناسی را در سرم تغییر دهد و این دوز برای یک سال تجویز ایمن است⁴⁴. به طور کلی، به نظر می‌رسد دوزهای استاندارد HMB برای مدت طولانی به خوبی تحمل می‌شود.

مکمل HMB تا 3 گرم در روز به خوبی تحمل می‌شود و به نظر می‌رسد دوزهای بالاتر به همین اندازه ایمن باشند اما مطالعات انسانی در این زمینه کمتر انجام شده است.در مورد ایمنی مکمل HMB نگرانی زیادی وجود ندارد.

منابع

1.         Sabourin PJ, Bieber LL. Formation of β-hydroxyisovalerate by an α-ketoisocaproate oxygenase in human liver. Metabolism. 1983;32(2):160-164. doi:10.1016/0026-0495(83)90223-8

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6827986/

2.         Van Koevering M, Nissen S. Oxidation of leucine and α-ketoisocaproate to β-hydroxy-β-methylbutyrate in vivo. Am J Physiol - Endocrinol Metab. 1992;262(1 25-1):27-31.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1733247/

3.         Nissen S, Sharp R, Ray M, et al. Effect of leucine metabolite β-hydroxy-β-methylbutyrate on muscle metabolism during resistance-exercise training. J Appl Physiol. 1996;81(5):2095-2104. doi:10.1152/jappl.1996.81.5.2095

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8941534/

4.         Kornasio R, Riederer I, Butler-Browne G, Mouly V, Uni Z, Halevy O. β-hydroxy-β-methylbutyrate (HMB) stimulates myogenic cell proliferation, differentiation and survival via the MAPK/ERK and PI3K/Akt pathways. Biochim Biophys Acta - Mol Cell Res. 2009;1793(5):755-763. doi:10.1016/j.bbamcr.2008.12.017

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19211028/

5.         Pimentel GD, Rosa JC, Lira FS, et al. ß-Hydroxy-ß- methylbutyrate (HM) supplementation stimulates skeletal muscle hypertrophy in rats via the mTOR pathway. Nutr Metab. 2011;8(1):11. doi:10.1186/1743-7075-8-11

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21345206/

6.         Da Justa Pinheiro CH, Gerlinger-Romero F, Guimarães-Ferreira L, et al. Metabolic and functional effects of beta-hydroxy-beta-methylbutyrate (HMB) supplementation in skeletal muscle. Eur J Appl Physiol. 2012;112(7):2531-2537. doi:10.1007/s00421-011-2224-5

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22075640/

7.         Kim J, Kim EK. Nutritional strategies to optimize performance and recovery in rowing athletes. Nutrients. 2020;12(6):1-13. doi:10.3390/nu12061685

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32516908/

8.         Hung W, Liu TH, Chen CY, Chang CK. Effect of β-hydroxy-β-methylbutyrate Supplementation During Energy Restriction in Female Judo Athletes. J Exerc Sci Fit. 2010;8(1):50-53. doi:10.1016/S1728-869X(10)60007-X

https://cyberleninka.org/article/n/1043857

9.         Thomson JS, Watson PE, Rowlands DS. Effects of nine weeks of β-Hydroxy-β-methylbutyrate supplementation on strength and body composition in resistance trained men. J Strength Cond Res. 2009;23(3):827-835. doi:10.1519/JSC.0b013e3181a00d47

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19387396/

10.       Wilkinson DJ, Hossain T, Hill DS, et al. Effects of leucine and its metabolite β-hydroxy-β-methylbutyrate on human skeletal muscle protein metabolism. J Physiol. 2013;591(11):2911-2923. doi:10.1113/jphysiol.2013.253203

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23551944/

11.       Kreider RB, Ferreira M, Wilson M, Almada AL. Kreider1999. Published online 1999:503-509.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10606212/

12.       Holeček M, Vodeničarovová M, Fingrová R. Dual effects of beta-hydroxy-beta-methylbutyrate (HMB) on amino acid, energy, and protein metabolism in the liver and muscles of rats with streptozotocin-induced type 1 diabetes. Biomolecules. 2020;10(11):1-16. doi:10.3390/biom10111475

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33114049/

13.       Yonamine CY, Teixeira SS, Campello RS, et al. Beta hydroxy beta methylbutyrate supplementation impairs peripheral insulin sensitivity in healthy sedentary Wistar rats. Acta Physiol. 2014;212(1):62-74. doi:10.1111/apha.12336

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24962220/

14.       Sharawy MH, El-Awady MS, Megahed N, Gameil NM. The ergogenic supplement β-hydroxy-β-methylbutyrate (HMB) attenuates insulin resistance through suppressing GLUT-2 in rat liver. Can J Physiol Pharmacol. 2016;94(5):488-497. doi:10.1139/cjpp-2015-0385

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26871756/

15.       Herrod PJJ, Gharahdaghi N, Rudrappa SS, et al. The impact of acute beta-hydroxy-beta-methylbutyrate ( HMB ) ingestion on glucose and insulin kinetics in young and older men. J Funct Foods. 2020;73(August):104163. doi:10.1016/j.jff.2020.104163

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33101462/

16.       Hoffman JR, Gepner Y, Stout JR, et al. β-Hydroxy-β-methylbutyrate attenuates cytokine response during sustained military training. Nutr Res. 2016;36(6):553-563. doi:10.1016/j.nutres.2016.02.006

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27188901/

17.       Wójcik R, Ząbek K, Małaczewska J, Milewski S, Kaczorek-Łukowska E. The Effects of β-Hydroxy-β-Methylbutyrate (HMB) on Chemotaxis, Phagocytosis, and Oxidative Burst of Peripheral Blood Granulocytes and Monocytes in Goats. Animals (Basel). 2019;9(12):1031. Published 2019 Nov 26. doi:10.3390/ani9121031

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6940930/

18.       Arazi H, Asadi A, Suzuki K. The effects of beta-hydroxy-beta-methylbutyrate-free acidsupplementation and resistance training on oxidative stress markers: A randomized,double-blind, placebo-controlled study. Antioxidants. 2018;7(6):6-15. doi:10.3390/antiox7060076

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29891761/

19.       Durkalec-Michalski K, Jeszka J. The efficacy of a β-hydroxy-β-methylbutyrate supplementation on physical capacity, body composition and biochemical markers in elite rowers: A randomised, double-blind, placebocontrolled crossover study. J Int Soc Sports Nutr. 2015;12(1):1-11. doi:10.1186/s12970-015-0092-9

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26225130/

20.       Slater GJ, Logan P a, Boston T, Gore CJ, Hahn AG. DOeS NO ~ : lnf , uence the Urinary testosterone : Epitestosterone Ratio in Healthy Males Untrodu ¢~| on. Published online 2000:79-83.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10839231/

21.       Fernández-Landa J, Fernández-Lázaro D, Calleja-González J, et al. Long-term effect of combination of creatine monohydrate plus β-hydroxy β-methylbutyrate (HMB) on exercise-induced muscle damage and Anabolic/Catabolic hormones in elite male endurance athletes. Biomolecules. 2020;10(1). doi:10.3390/biom10010140

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31952174/

22.       Townsend JR, Hoffman JR, Gonzalez AM, et al. Effects of β -hydroxy- β -methylbutyrate free acid ingestion and resistance exercise on the acute endocrine response. Int J Endocrinol. 2015;2015. doi:10.1155/2015/856708

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25792982/

23.       Kraemer WJ, Hatfield DL, Volek JS, et al. Effects of amino acids supplement on physiological adaptations to resistance training. Med Sci Sports Exerc. 2009;41(5):1111-1121. doi:10.1249/MSS.0b013e318194cc75

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19346975/

24.       Portal S, Zadik Z, Rabinowitz J, Dana RP. The effect of HMB supplementation on body composition , fitness , hormonal and inflammatory mediators in elite adolescent volleyball players : a prospective randomized , double-blind , placebo-controlled study. Published online 2011:2261-2269. doi:10.1007/s00421-011-1855-x

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21327797/

25.       Durkalec-Michalski K, Jeszka J, Podgórski T. The effect of a 12-week beta-hydroxy-beta-methylbutyrate (HMB) supplementation on highly-trained combat sports athletes: A randomised, double-blind, placebo-controlled crossover study. Nutrients. 2017;9(7). doi:10.3390/nu9070753

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28708126/

26.       Wilson JM, Lowery RP, Joy JM, et al. The effects of 12 weeks of beta-hydroxy-beta-methylbutyrate free acid supplementation on muscle mass, strength, and power in resistance-trained individuals: A randomized, double-blind, placebo-controlled study. Eur J Appl Physiol. 2014;114(6):1217-1227. doi:10.1007/s00421-014-2854-5

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24599749/

27.       Kaczka P, Michalczyk MM, Jastrzab R, Gawelczyk M, Kubicka K. Mechanism of action and the effect of beta-hydroxy-beta-methylbutyrate (HMB) supplementation on different types of physical performance-A systematic review. J Hum Kinet. 2019;68(1):211-222. doi:10.2478/hukin-2019-0070

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31531146/

28.       Wilson JM, Fitschen PJ, Campbell B, et al. International Society of Sports Nutrition Position Stand: Beta-hydroxy-beta-methylbutyrate (HMB). J Int Soc Sports Nutr. 2013;10(1):1. doi:10.1186/1550-2783-10-6

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23374455/

29.       Fernandez-Landa, Calleja-Gonzalez, Patxi, Caballero-Garcia, Cordova, Mielgo-Ayuso. Body Composition , Markers of Muscle Damage and. Nutrients. Published online 2019:1-16.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31635165/

30.       Shirato M, Tsuchiya Y, Sato T, et al. Effects of combined β-hydroxy-β-methylbutyrate (HMB) and whey protein ingestion on symptoms of eccentric exercise-induced muscle damage. J Int Soc Sports Nutr. 2016;13(1):1-6. doi:10.1186/s12970-016-0119-x

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26933398/

31.       Facn WJK, Ma DRH, Ma TKS, et al. Journal of the American College of Nutrition The Addition of Beta-hydroxy-beta-methylbutyrate and Isomaltulose to Whey Protein Improves Recovery from Highly Demanding Resistance Exercise The Addition of Beta-hydroxy-beta-methylbutyrate and Isomaltulose to. 2015;(May):37-41. doi:10.1080/07315724.2014.938790

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25758255/

32.       Jakubowski JS, Wong EPT, Nunes EA, et al. Equivalent Hypertrophy and Strength Gains in A -Hydroxy- A -Methylbutyrate- or Leucine-supplemented Men. (5):7-11. doi:10.1249/MSS.0000000000001752

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30113522/

33.       Rathmacher JA, Nissen S, Panton L, et al. Supplementation with a Combination of β-Hydroxy-βMethylbutyrate (HMB), Arginine, and Glutamine Is Safe and Could Improve Hematological Parameters. J Parenter Enter Nutr. 2004;28(2):65-75. doi:10.1177/014860710402800265

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15080599/

34.       Berk L, James J, Schwartz A, et al. A randomized, double-blind, placebo-controlled trial of a β-hydroxyl β-methyl butyrate, glutamine, and arginine mixture for the treatment of cancer cachexia (RTOG 0122). Support Care Cancer. 2008;16(10):1179-1188. doi:10.1007/s00520-008-0403-7

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18293016/

35.       Marcora S, Lemmey A, Maddison P. Dietary treatment of rheumatoid cachexia with β-hydroxy-β-methylbutyrate, glutamine and arginine: A randomised controlled trial. Clin Nutr. 2005;24(3):442-454. doi:10.1016/j.clnu.2005.01.006

36.       Nakano H, Hashimoto H, Mochizuki M, et al. Urinary Titin N-Fragment Evaluation in a Randomized Controlled Trial of Beta-Hydroxy-Beta-Methylbutyrate for Acute Mild Trauma in Older Adults. Nutrients. 2021;13(3). doi:10.3390/nu13030899

37.       Imai T, Matsuura K, Asada Y, et al. Effect of HMB / Arg / Gln on the Prevention of Radiation Dermatitis in Head and Neck Cancer Patients Treated with Concurrent Chemoradiotherapy. 2014;44(March):422-427. doi:10.1093/jjco/hyu027

38.       Rondanelli M, Nichetti M, Peroni G, et al. Recovery , Consisting of Arginine , Glutamine and Skin Health in Overweight and Obese Class I Sedentary Postmenopausal Women. Published online 2021:1-11.

39.       Williams JZ, Abumrad N, Barbul A. Effect of a Specialized Amino Acid Mixture on Human Collagen Deposition. 2002;236(3):369-375. doi:10.1097/01.SLA.0000027527.01984.00

40.       Jones MS, Rivera M, Puccinelli CL, Wang MY, Williams SJ, Barber AE. Targeted amino acid supplementation in diabetic foot wounds: Pilot data and a review of the literature. Surg Infect (Larchmt). 2014;15(6):708-712. doi:10.1089/sur.2013.158

41.       Clements RH, Saraf N, Kakade M, Yellumahanthi K, White M, Hackett JA. Nutritional effect of oral supplement enriched in beta-hydroxy-beta- methylbutyrate, glutamine and arginine on resting metabolic rate after laparoscopic gastric bypass. Surg Endosc. 2011;25(5):1376-1382. doi:10.1007/s00464-010-1371-9

42.       Fuller JC, Baier S, Flakoll P, Nissen SL, Abumrad NN, Rathmacher JA. Vitamin D Status Affects Strength Gains in Older Adults Supplemented With a Combination of β -Hydroxy- β - Methylbutyrate , Arginine , and Lysine : A Cohort Study. Published online 2015:757-762.

43.       Baxter JH, Carlos JL, Thurmond J, Rehani RN, Bultman J, Frost D. Dietary toxicity of calcium β-hydroxy-β-methyl butyrate (CaHMB). Food Chem Toxicol. 2005;43(12):1731-1741. doi:10.1016/j.fct.2005.05.016

44.       Decrease M, Risk C. Human Nutrition and Metabolism B-Hydroxy-B -Methylbutyrate ( HMB ) Supplementation in Humans Is Safe and May Decrease Cardiovascular Risk Factors. 2018;(April 2000):1937-1945.

45.       Courel-Ibáñez J, Tomas V, Dadova K, Pallarés JG, StefflVetrovsky M. ( HMB ) Supplementation in Addition to Physical Exercise in Older Adults : A Systematic Review. Nutrients. 2019;11(2082).

46.       Lin Z, Zhao Y, Chen Q. Effects of oral administration of β-hydroxy β-methylbutyrate on lean body mass in older adults: a systematic review and meta-analysis. Eur Geriatr Med. 2020;(76). doi:10.1007/s41999-020-00409-9

47.       Oktaviana J, Zanker J, Vogrin S, Duque G. The Effect of β-Hydroxy-β-Methylbutyrate (HMB) on Sarcopenia and Functional Frailty in Older Persons: A Systematic Review. J Nutr Heal Aging. 2019;23(2):145-150. doi:10.1007/s12603-018-1153-y

48.       Tatara MR, Śliwa E, Krupski W. Prenatal programming of skeletal development in the offspring: Effects of maternal treatment with β-hydroxy-β-methylbutyrate (HMB) on femur properties in pigs at slaughter age. Bone. 2007;40(6):1615-1622. doi:10.1016/j.bone.2007.02.018

49.       Tatara MR. Neonatal programming of skeletal development in sheep is mediated by somatotrophic axis function. Exp Physiol. 2008;93(6):763-772. doi:10.1113/expphysiol.2007.041145

50.       Brancaccio P, Lippi G, Maffulli N. Biochemical markers of muscular damage. Clin Chem Lab Med. 2010;48(6):757-767. doi:10.1515/CCLM.2010.179

51.       Rahimi MH, Mohammadi H, Eshaghi H, Askari G, Miraghajani M. The Effects of Beta-Hydroxy-Beta-Methylbutyrate Supplementation on Recovery Following Exercise-Induced Muscle Damage: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Am Coll Nutr. 2018;37(7):640-649. doi:10.1080/07315724.2018.1451789

52.       Sanchez-Martinez J, Santos-Lozano A, Garcia-Hermoso A, Sadarangani KP, Cristi-Montero C. Effects of beta-hydroxy-beta-methylbutyrate supplementation on strength and body composition in trained and competitive athletes: A meta-analysis of randomized controlled trials. J Sci Med Sport. 2018;21(7):727-735. doi:10.1016/j.jsams.2017.11.003

53.       Holland BM, Roberts BM, Krieger JW, Schoenfeld BJ. Does HMB Enhance Body Composition in Athletes? A Systematic Review and Meta-analysis. J Strength Cond Res. 2019;Publish Ah. doi:10.1519/jsc.0000000000003461

54.       Jakubowski JS, Nunes EA, Teixeira FJ, et al. Supplementation with the leucine metabolite β-hydroxy-β-methylbutyrate (Hmb) does not improve resistance exercise-induced changes in body composition or strength in young subjects: A systematic review and meta-analysis. Nutrients. 2020;12(5):10-12. doi:10.3390/nu12051523

55.       Wu H, Xia Y, Jiang J, et al. Effect of beta-hydroxy-beta-methylbutyrate supplementation on muscle loss in older adults : A systematic review and meta-analysis. Arch Gerontol Geriatr. 2015;61(2):168-175. doi:10.1016/j.archger.2015.06.020

56.       Sipahi S, Gungor O, Gunduz M, Cilci M, Demirci MC, Tamer A. The effect of oral supplementation with a combination of beta-hydroxy-beta- methylbutyrate , arginine and glutamine on wound healing : a retrospective analysis of diabetic haemodialysis patients. BMC Nephrol. 2013;14(1):1. doi:10.1186/1471-2369-14-8