آیا نوشابه‌‎های رژیمی سرطان‌‎زا هستند؟

نوشابه‌ها‎ی زیرو کالری ندارند و این نکته باعث می‌‎شود برای بسیاری از افراد قابل استفاده باشد. افرادی که در دوره‌‎ی رژیم لاغری هستند یا سعی می‌‎کنند وزنشان را کنترل کنند بیشتر به این نوشابه وابستگی دارند. این روزها نظرات ضد و نقیضی در خصوص نوشابه‌‎ی زیرو می‌‎شنویم. در واقع زمزمه‌‎ی سرطانزا بودن نوشابه‌‎های زیرو در شبکه‌‎های اجتماعی و سایت‌‎ها پیچیده است و بسیاری از افراد را نگران کرده است. در این مقاله به بررسی سرطانزا بودن یا نبودن این نوشابه‌‎ها می‌‎پردازیم.

چرا ادعای سرطانزا بودن نوشابه‌‎‎های رژیمی مطرح شد؟

علت طعم شیرین نوشابه‌‎های رژیمی، شیرین کننده‌‎های مصنوعی و بدون کالری هستند. آسپارتام یکی از معروف‌‎ترین شیرین کننده‌‎های مصنوعی هست که در نوشابه‌‎های رژیمی بیشتر از بقیه شیرین کننده‌‎های مصنوعی استفاده می‌‎شود. همواره در خصوص مضرات ناشناخته‌‎ی شیرین کننده‌‎های مصنوعی خصوصا آسپارتام ادعاهایی مطرح می‌‎شده اما این چند روز تمام فضای مجازی و اینترنت از این مساله پر شده است که آسپارتام می‌‎تواند سرطانزا باشد.

ماجرا از کجا شروع شد؟

 شروع ماجرا در 23 تیرماه بود که شبکه‌‎ی خبری NPR مقاله‌‎ای در خصوص آسپارتام منتشر کرد. این مقاله‌‎ی خبری اذعان کرد که  سازمان بهداشت جهانی (WHO) مطرح کرده است که آسپارتام احتمالا می‌‎تواند برای انسان‌‎ها سرطانزا باشد. به هیچ عنوان قطعیتی در خصوص سرطانزا بودن این ماده مطرح نشده است. همچنین کمیته‌‎ی تحقیق سرطان WHO در طی تحقیقاتی متوجه شده است که  بیشتر افرادی که مقادیر بسیار بالای نوشابه‌‎های رژیمی مصرف می‌‎کنند در معرض خطر هستند. 

هیچ چیز تغییری نکرده!

در این مقاله بیان شد که میزان توصیه شده برای مصرف نوشابه‎‌های رژیمی تغییری نکرده است. یعنی یک فرد 70 تا 75 کیلوگرمی می‌‎تواند بین 9 تا 14 قوطی نوشابه‌‎ی زیرو مصرف کند و خطری او را تهدید نکند. پس قطعا برای تو که مثلا 3 عدد در هفته مصرف می‌‎کنی هیچ خطری تهدیدت نمی‌‎کند. برای بررسی دقیق‌‎تر سرطانزا بودن یا نبودن آسپارتام، بهتر است به طبقه بندی مواد غذایی از نظر سرطانزا بودن بپردازیم.

طبقه بندی خاصیت سرطانزایی مواد غذایی

انجمن IARC یا همان کمیته تحقیق WHO جدولی را منتشر کرده است که در آن خاصیت سرطانزا بودن مواد غذایی را بررسی کرده :

طبق تحقیق اخیر این کمیته، آسپارتام در گروه 2 ب قرار دارد. البته در نظر داشته باش این طبقه بندی لزوما به این معنا نیست که مواد غذایی در گروه 2 ب نسبت به مواد غذایی در گروه 2 آ خطرناک‌‎تر هستند. تنها در تعداد بیشتری از مطالعات خاصیت سرطانزایی از خود نشان داده‌‎اند و زمان زیادی نیاز است تا دقیق مشخص شود این مواد غذایی سرطانزا هستند یا نیستند.

براساس وزنمون مجازیم چقدر نوشابه‌‎ی رژیمی بخوریم؟

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) حد مجاز استفاده از آسپارتام را تعیین کرده است. یک بزرگسال به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مجاز است که حدود 50 میلی‌‎گرم آسپارتام مصرف کند.

 برای مثال یک فرد 100 کیلوگرمی می‌‎تواند حدود 5 گرم آسپارتام در روز  مصرف کند. در هر قوطی نوشابه زیرو بین 200 تا 300 میلی گرم آسپارتام وجود دارد. یعنی آن فرد اگر تا 25 قوطی نوشابه در روز مجاز است! پس عملا مصرف نوشابه‌‌ی زیرو خطری برای سلامتی افراد ندارد.

سخن آخر

بطور کلی در علم تغذیه برای همه‌‎ی مواد غذایی حتی سالم‌‎ترین آن‌‎ها حد مجاز تعریف می‌‎شود. برای مثال آب که سالم‌‎ترین ماده‌‎ی غذایی محسوب می‌‎شود، اگر بیش از حد مصرف شد، خطر مسمومیت با آب یا water toxicity وجود دارد. این مساله در خصوص نوشابه‌‎ی رژیمی هم صدق می‌‎کند. عمده‌‎ی شاگردان من حدود هفته‌‎ای 2 تا 3 قوطی نوشابه‌‎ی زیرو مصرف می‌‎کنند و در بدترین حالت، از 2 قوطی در روز تجاوز نمی‌‎کند پس با مصرف نوشابه‌‎ی زیرو خطری تو را تهدید نمی‌‌‎کند.